Na mocy art. 153 § 1 kodeksu pracy, w roku kalendarzowym, w którym pracownik podjął pierwszą pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Oznacza to, że taki pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego „z dołu" po upływie każdego przepracowanego miesiąca.
Okres zatrudnienia
Przepracowany miesiąc należy tu rozumieć jako pozostawanie w stosunku pracy. Nie ma znaczenia ewentualny czas przestoju, zwolnienia od pracy czy nieobecności pracownika spowodowanej chorobą. W uchwale z 4 kwietnia 1995 r. (I PZP 10/95) Sąd Najwyższy przyjął analogiczną tezę: „Pracownik nabywa prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego z dniem 1 stycznia danego roku, mimo że pozostając w stosunku pracy nie przepracował w tym roku kalendarzowym ani jednego dnia w związku z pobieraniem świadczenia rehabilitacyjnego".
Zatem jeżeli pracownik został zatrudniony np. od 1 kwietnia, prawo do urlopu wypoczynkowego nabywa z dniem, w którym upływa miesiąc zatrudnienia, tj. po 30 kwietnia. W literaturze prawa pracy podnosi się, że ustawodawca nie zakreślił terminu miesiąca kalendarzowego i dlatego – zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 114 kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 kodeksu pracy – należy przyjąć, że miesiąc to 30 kolejnych dni od daty rozpoczęcia pracy.
Jeśli z jakichś względów strony zadecydują, że nie będą kontynuować stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Wymiar i udzielanie
Urlopu dla nowozatrudnionego udziela się w wymiarze 1/12 urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Zazwyczaj roczna pula to 20 dni urlopowych, więc za każdy miesiąc pracy pracownikowi przysługuje najczęściej 1 i 2/3 dnia urlopu (1/12 z 20 dni).
