Kiedy usługi świadczone przez studentów są zwolnione z VAT

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 4 maja 2017 r. (C 699/15).

Stan faktyczny

College jest instytucją szkolnictwa wyższego oferującą szkolenia z zakresu gastronomii i hotelarstwa oraz sztuk widowiskowych. W celu umożliwienia zapisanym na te kursy studentom opanowania umiejętności w warunkach zbliżonych do występujących w praktyce College (dalej: szkoła)prowadzi za pośrednictwem studentów i pod nadzorem ich nauczycieli restaurację oraz organizuje przedstawienia dla osób spoza tej instytucji. Szkolenie praktyczne zostało opracowane jako część kursów, a studenci byli świadomi tego faktu w momencie zapisywania się na dany kurs.

Szkoła uznała, że świadczenia te powinny być zwolnione z VAT jako usługi „ściśle związane" z kształceniem. Jej wniosek o zwrot podatku nie został jednak uwzględniony przez organ podatkowy. W konsekwencji szkoła odwoływała się do wyższych instancji.

Sąd apelacyjny dla Anglii i Walii postanowił w trakcie rozpoznawania sprawy zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniami prejudycjalnymi. Spytał m.in. czy świadczenie usług gastronomicznych i rozrywkowych przez instytucję edukacyjną na rzecz osób z zewnątrz płacących za te usługi jest ściśle związane ze świadczeniem usług edukacyjnych.

Wyrok sądu

Trybunał Sprawiedliwości UE podkreślił, że głównym celem postępowania jest dążenie do określenia czy czynności polegające na świadczeniu przez studentów instytucji szkolnictwa wyższego w ramach ich kształcenia i odpłatnie usług gastronomicznych i rozrywkowych na rzecz osób trzecich mogą zostać uznane za usługi „ściśle związane" ze świadczeniem usług w zakresie kształcenia w rozumieniu tego przepisu i w związku z tym zwolnione z VAT.

Trybunał podkreślił, że zawarte w przepisach dyrektywy VAT zwolnienia mają na celu uprzywilejowanie niektórych rodzajów działalności wykonywanych w interesie publicznym, a także że wyrażenia użyte do określenia tych zwolnień powinny podlegać ścisłej wykładni, ponieważ są one wyjątkami od zasady ogólnej opodatkowania, zgodnie z którą VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Trybunał wymienił trzy przesłanki, od których uzależnił możliwość zwolnienia dla transakcji „ściśle związanych" z kształceniem, tj.:

- po pierwsze, zarówno to świadczenie główne, jak i ściśle z nim związane świadczenia usług muszą być wykonywane przez podmioty wskazane w dyrektywie,

- po drugie, świadczone usługi muszą być niezbędne do przeprowadzania transakcji podlegających zwolnieniu oraz,

- po trzecie, głównym celem rzeczonych świadczeń nie może być osiągnięcie dodatkowego dochodu dla tych podmiotów poprzez przeprowadzanie transakcji będących w bezpośredniej konkurencji z działalnością przedsiębiorstw komercyjnych podlegających opodatkowaniu VAT.

TSUE zauważył, że w analizowanej sprawie kształcenie praktyczne jest opracowane jako część kursów studentów oraz że gdyby nie było ono zaproponowane, studenci nie skorzystaliby w pełni ze szkolenia. W związku z tym, świadczenie usług gastronomicznych oraz rozrywkowych należy uznać za niezbędne do zapewnienia jakości świadczenia głównego w zakresie kształcenia realizowanego przez szkołę.