Uproszczona procedura powierzania pracy cudzoziemcom ze Wschodu

Uproszczona procedura powierzania pracy obywatelom Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy to wyjątek od wymogu uzyskania zezwolenia na pracę cudzoziemca.

Publikacja: 13.05.2016 06:40

Uproszczona procedura powierzania pracy cudzoziemcom ze Wschodu

Foto: 123RF

Zasady powierzenia pracy obywatelom Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy uregulowane zostały w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (DzU z 2015 r., poz. 588).

W 2015 r. zarejestrowano 782 tys. oświadczeń pracodawców o zamiarze powierzenia wykonywania pracy na podstawie § 1 pkt 20 powołanego rozporządzenia. W pierwszym kwartale tego roku takich oświadczeń zarejestrowano już 318 tys. Wśród rejestrowanych cudzoziemców najliczniejszą grupę stanowią obywatele Ukrainy.

Ważne formalności

W praktyce rejestrowania oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy na warunkach § 1 pkt 20 rozporządzenia z 21 kwietnia 2015 r. nadal pojawiają się wątpliwości. Przede wszystkim wiążą się z wypełnianiem oświadczeń.

Zgodnie z tym przepisem powierzenie cudzoziemcowi wykonywania pracy w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę jest dopuszczalne wobec obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji lub Ukrainy. Chodzi o tych wykonujących pracę przez okres nieprzekraczający sześciu miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, niezależnie od liczby podmiotów powierzających pracę. Przed zatrudnieniem cudzoziemca powiatowy urząd pracy musi zarejestrować pisemne oświadczenie firmy o zamiarze powierzenia wykonywania pracy obcokrajowcowi.

W oświadczeniu tym określić trzeba: nazwę zawodu, miejsce wykonywania pracy, datę rozpoczęcia i okres jej wykonywania, rodzaj umowy stanowiącej podstawę wykonywania pracy oraz wysokość wynagrodzenia brutto, a także informację o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku oraz o zapoznaniu się z przepisami związanymi z pobytem i pracą cudzoziemców. Podstawą wykonywania pracy przez cudzoziemca jest pisemna umowa na warunkach określonych w oświadczeniu.

Sprawa podatku

Wątpliwości budzić może sposób opodatkowania przychodów obywateli Ukrainy z pracy świadczonej na warunkach § 1 pkt 20 rozporządzenia z 21 kwietnia 2015 r. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek dochodowy od uzyskanych na terytorium Polski przez osoby, o których mowa w art. 3 ust. 2a, przychodów z działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 6–9 (w tym z umowy-zlecenia), pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20 proc. przychodu. Stosownie do art. 29 ust. 2 tej ustawy powyższą normę stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Jednak zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.

Trzeba brać pod uwagę również konwencję zawartą między rządem Polski a rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzoną w Kijowie 12 stycznia 1993 r. (DzU 1994 r. nr 63, poz. 269). Zgodnie z jej art. 14 ust. 1 dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie. Wyjątek dotyczy osoby, która dysponuje zwykle stałą placówką w drugim umawiającym się państwie dla wykonywania swej działalności. Jeżeli dysponuje taką stałą placówką, to dochody mogą być opodatkowane w drugim państwie, jednak tylko w takim zakresie, w jakim mogą być przypisane tej stałej placówce.

Stanowisko skarbówki

W jednej z interpretacji z sierpnia 2014 r. (ITPB1/415-568/14/AD) dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wskazał: „(...) zgodnie z art. 14 konwencji dochód osoby mającej miejsce zamieszkania na Ukrainie osiągnięty z tytułu wykonywania wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze (umowy-zlecenia) podlega opodatkowaniu na Ukrainie, chyba że osoba ta dysponuje stałą placówką w Polsce dla wykonywania swej działalności. Jeżeli dysponuje ona taką stałą placówką, to dochody mogą być opodatkowane w Polsce, jednak tylko w takim zakresie, w jakim mogą być przypisane tej stałej placówce".

Przepisy konwencji nie definiują pojęcia „działalność o samodzielnym charakterze", ograniczając się do przykładowej definicji wolnego zawodu w art. 14 ust. 2. To wyliczenie wolnych zawodów ma jedynie charakter przykładowy, objaśniający i tym samym nie jest wyczerpujące i przesądzające, które rodzaje działalności są wykonywaniem wolnego zawodu.

Opisane wątpliwości w zakresie stosowania prawa znajdują swoje odzwierciedlenie w niejednolitej praktyce organów administracji publicznej. Mając na uwadze liczbę pracujących w Polsce obywateli Ukrainy, wątpliwości powinny zostać wyjaśnione w przepisach powszechnych, zastępujących niejednolitą praktykę organów administracji publicznej.

—Wojciech Podlewski, radca prawny Kancelaria Prawnicza Windmill Gąsiewski & Roman

Zdaniem autora

Wojciech Podlewski, radca prawny Kancelaria Prawnicza Windmill Gąsiewski & Roman

W praktyce zdarza się, że zarejestrowani przez pracodawców obywatele Ukrainy nie zjawiają się w pracy lub rezygnują z niej wcześniej, niż wynikałoby to z terminu wskazanego w oświadczeniu. Nie znajduje uzasadnienia pogląd prezentowany przez niektóre urzędy pracy, że do takiej sytuacji per analogiam zastosowanie znajdzie art. 88i pkt 5 i 6 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 149). Zgodnie z nim w razie niepodjęcia przez cudzoziemca pracy w okresie trzech miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę albo przerwania pracy na okres przekraczający trzy miesiące podmiot powierzający wykonywanie pracy temu cudzoziemcowi obowiązany jest w terminie siedmiu dni pisemnie powiadomić o tym wojewodę, który wydał dane zezwolenie. W pouczeniu oświadczenia wskazano, że podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi musi zawrzeć z nim umowę na piśmie, uwzględniającą warunki zadeklarowane w oświadczeniu. W praktyce warunki wskazane w umowie często zmieniają się w trakcie jej obowiązywania, a rejestrowanie nowych oświadczeń przy okazji każdej modyfikacji może stanowić nie lada wyzwanie dla podmiotów zatrudniających cudzoziemców. Zwłaszcza gdy takim podmiotem jest np. agencja pracy tymczasowej.

Zasady powierzenia pracy obywatelom Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy uregulowane zostały w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (DzU z 2015 r., poz. 588).

W 2015 r. zarejestrowano 782 tys. oświadczeń pracodawców o zamiarze powierzenia wykonywania pracy na podstawie § 1 pkt 20 powołanego rozporządzenia. W pierwszym kwartale tego roku takich oświadczeń zarejestrowano już 318 tys. Wśród rejestrowanych cudzoziemców najliczniejszą grupę stanowią obywatele Ukrainy.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów