Działacz organizacji związkowej pod szczególną ochroną ochroną przed zwolnieniem

PROBLEM Z PRAKTYKI Pracodawca chce się rozstać z pracownikiem, który jest członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej objętym szczególną ochroną przed rozwiązaniem umowy o pracę. Czy w takiej sytuacji może dojść do wypowiedzenia umowy o pracę?

Publikacja: 11.05.2017 06:40

Działacz organizacji związkowej pod szczególną ochroną ochroną przed zwolnieniem

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Zgodnie z ustawą o związkach zawodowych pracodawca musi uzyskać zgodę zarządu zakładowej organizacji związkowej na wypowiedzenie albo rozwiązanie stosunku pracy z następującymi działaczami związkowymi:

- członkiem zarządu związku oraz

- pracownikiem, który jest członkiem danej zakładowej organizacji związkowej i został upoważniony do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy.

Każda z tych osób jest chroniona, jeżeli zarządu związku wskaże ją imiennie w stosownej uchwale.

Ponadto pracodawca musi uzyskać zgodę na rozstanie się z pracownikiem, który pełni z wyboru funkcję związkową poza zakładową organizacją związkową i korzysta z urlopu bezpłatnego lub ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Zgody udziela właściwy statutowo organ organizacji związkowej, w której pracownik pełni funkcję.

Przed zwolnieniem i zmianami

Pracodawca bez zgody związku nie może chronionym osobom wypowiedzieć umowy ani rozwiązać jej bez wypowiedzenia np. dyscyplinarnie. Nie może też zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść tych osób. Ta ochrona ma na celu zapewnienie działaczowi związkowemu poczucia bezpieczeństwa i niezależności wobec reprezentowania i obrony pracowników.

Zgoda nie zawsze potrzebna

Pracodawca może bez zgody związku zawrzeć z pracownikiem chronionym porozumienie o zakończeniu stosunku pracy. W takim przypadku to sam działacz związkowy decyduje o tym, czy chce korzystać z ustawowej ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Ochrona związkowców nie jest absolutna. Przepisy prawa pracy wskazują co najmniej trzy przypadki, kiedy ma ona mniejszy zakres.

Po pierwsze, pracodawca może wypowiedzieć umowy wszystkim pracownikom, także działaczom związkowym, w przypadku likwidacji pracodawcy. Po drugie, pracodawca może zmienić warunki pracy całej załodze, jeżeli wprowadza w życie postanowienia nowego układu zbiorowego pracy. Po trzecie, może on jednostronnie zmienić warunki zatrudnienia działaczy związkowych, jeżeli w zakładzie pracy są przeprowadzane zwolnienia grupowe.

Przyzwolenie organizacji

Ustawa o związkach zawodowych nie precyzuje, w jakim czasie zarząd zakładowej organizacji związkowej powinien zająć stanowisko w sprawie zwolnienia działacza związkowego. Zarząd może więc swobodnie decydować, czy chce udzielić takiej zgody, czy też nie. Braku stanowiska związku nie można kwalifikować jako milczące wyrażenie zgody.

Czas trwania

Szczególna ochrona działaczy związkowych przysługuje przez okres wskazany w uchwale zarządu organizacji związkowej. Po jego upływie trwa jeszcze przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż przez rok.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, iż ten okres ochronny rozpoczyna się z chwilą zawiadomienia pracodawcy o uchwale zarządu zakładowej organizacji związkowej wskazującej osobę podlegającą ochronie.

Pisemna lista

Sposób przekazywania pracodawcy informacji o pracownikach podlegających ochronie reguluje, oprócz ustawy o związkach zawodowych, również rozporządzenie z 16 czerwca 2003 r. w sprawie [...] wskazywania przez zarząd oraz komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej pracowników, których stosunek pracy podlega ochronie.

Informacja o działaczach podlegających szczególnej ochronie musi być zawarta w uchwale sporządzonej przez zarząd zakładowej organizacji związkowej. Nie może tego zrobić żaden inny organ związku. Uchwała musi imiennie wskazywać pracowników podlegających ochronie. Lista powinna również określać czas trwania ochrony. Co ważne, informacja musi zostać przekazana pracodawcy na piśmie. ?

Tomasz Sancewicz radca prawny, counsel w CMS

Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Sądy i trybunały
Wymiana prezesów sądów na Śląsku i w Zagłębiu. Nie wszędzie Bodnar dostał zgodę
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego