Umowa na zastępstwo - okresy wypowiedzenia jak w umowach na czas określony

Do umów na zastępstwo zawartych przed 22 lutego br. stosuje się okresy wypowiedzenia dotyczące umów zawartych na czas określony. Od tej daty liczy się staż, od którego zależy okres wypowiedzenia.

Publikacja: 05.05.2016 07:30

Umowa na zastępstwo - okresy wypowiedzenia jak w umowach na czas określony

Foto: 123RF

Ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r., poz. 1220) obowiązuje już ponad dwa miesiące. Nadal jednak nie są jasne wszystkie zasady dotyczące możliwości wypowiedzenia i długości okresów wypowiedzenia terminowych umów o pracę. Szczególną niewiadomą są umowy zawierane w celu zastępstwa pracownika z uwagi na jego usprawiedliwioną nieobecność w pracy.

Nowa umowa na zastępstwo

Umowa na zastępstwo zawarta zgodnie z nowymi przepisami, tj. 22 lutego 2016 r. lub po tej dacie, nie budzi wątpliwości. Nowelizacja nie wyodrębnia jej jako oddzielnego rodzaju umowy o pracę. Potrzeba zawarcia takiej umowy, tj. zastępstwo pracownika w związku z jego usprawiedliwioną nieobecnością w pracy, została jednak bezpośrednio wskazana w art. 251 § 4 pkt 1 k.p. Przepis ten odnosi się do umów o pracę zawartych na czas określony, w przypadku których nie obowiązują przewidziane ograniczenia dotyczące długości okresu zatrudnienia i liczby zawartych umów.

W konsekwencji do umowy zawieranej w celu zastępstwa stosuje się obecnie zasady dotyczące umów na czas określony. Umowę na zastępstwo zawartą pod rządami nowych przepisów można zatem zawsze wypowiedzieć, a okres wypowiedzenia uzależniony jest od zakładowego stażu pracy i wynosi odpowiednio dwa tygodnie, miesiąc lub trzy miesiące. Nadal, w przypadku gdy ustanie przyczyna, dla której zawarto umowę na zastępstwo – tzn. osoba zastępowana wróci do pracy – umowa o pracę na czas określony zawarta w celu jego zastąpienia rozwiązuje się w przeddzień powrotu zastępowanej osoby.

Co istotne, nowelizacja uchyliła dotychczasowy art. 331 k.p., zgodnie z którym do 21 lutego 2016 r. wypowiedzenie umowy na zastępstwo było możliwe z zastosowaniem trzydniowego okresu wypowiedzenia.

Problem starych kontraktów

Wątpliwości pojawiają się w przypadku umowy na zastępstwo, którą zawarto przed wejściem w życie nowelizacji (przed 22 lutego 2016 r.) i która trwa pod rządami znowelizowanych przepisów. Trudno bowiem w sposób jednoznaczny wskazać, które przepisy należy obecnie stosować do takich umów – czy te sprzed 22 lutego 2016 r., czy wprowadzone nowelizacją.

Przyczyny rozbieżności i niejasności należy upatrywać w braku przepisów przejściowych dotyczących umów na zastępstwo trwających w dniu wejścia w życie nowelizacji. Ustawodawca wprawdzie wprowadził zasadnicze zmiany w zakresie umów na zastępstwo, m.in. uchylił przepis przewidujący możliwość jej wypowiedzenia (art. 331 k.p.). Jednocześnie jednak nie wskazał, jak należy traktować umowę na zastępstwo zawartą pod rządami dotychczasowych przepisów, jeśli trwa ona w dniu wejścia w życie nowelizacji.

Z uwagi na brak wytycznych prawodawcy można przyjąć w tym zakresie dwie opcje: stosujemy dotychczasowe przepisy z uwzględnieniem dokonanych modyfikacji wynikających z uchylenia art. 331 k.p. albo stosujemy nowe przepisy z uwzględnieniem dotychczasowych zasad dotyczących umów na zastępstwo.

Pierwsza opcja – bez wypowiedzenia

Zgodnie z przepisami obowiązującymi do 22 lutego 2016 r. w umowach na zastępstwo nie było konieczności zawierania postanowień przewidujących możliwość ich wypowiedzenia. Gwarancją wypowiadalności tego typu umów był art. 331 k.p. Zgodnie z nim okres wypowiedzenia umowy na zastępstwo wynosił trzy dni robocze.

Biorąc pod uwagę fakt, że nowelizacja uchyliła art. 331 k.p., uprawnione może być wskazanie, iż umowa na zastępstwo straciła ustawową podstawę wypowiadalności. W konsekwencji można wywodzić, że umowy na czas określony zawartej w celu zastępstwa nieobecnego pracownika i trwającej w dniu wejścia w życie nowelizacji nie można wypowiedzieć.

Druga opcja – wypowiadalna

Wydaje się, że przedstawione wyżej rozwiązanie stoi w sprzeczności z celem, jaki przyświecał ustawodawcy w dotychczasowej regulacji dotyczącej umowy na zastępstwo. Bez wątpienia dopuszczenie bezpośrednio w k.p. możliwości wypowiedzenia umowy na zastępstwo świadczy o tym, że prawodawca zmierzał do tego, aby te umowy były co do zasady wypowiadalne.

Brak przepisów przejściowych dotyczących umów na zastępstwo trwających 22 lutego 2016 r. powoduje, że ustalenie długości okresu wypowiedzenia takich umów również nie jest pozbawione wątpliwości. Powstaje pytanie, czy w tym zakresie stosować stare zasady (tj. trzy dni robocze) czy też nowe regulacje.

Długość okresu wymówienia

Jak wskazano wcześniej, art. 331 k.p. dotyczący wypowiedzenia umowy na zastępstwo obecnie nie obowiązuje. Mimo że na podstawie tego przepisu, a w szczególności związanego z nim celu, wywodzi się dopuszczalność wypowiedzenia takich umów, jako nieobowiązujący nie może on regulować długości okresu wypowiedzenia. Dlatego zasadne wydaje się wskazanie, że do umów na zastępstwo zawartych przed 22 lutego 2016 r. i trwających w tej dacie powinno się stosować okresy wypowiedzenia uzależnione od stażu pracy (przewidziane nowelizacją).

W konsekwencji umowy te mogą być wypowiedziane za dwutygodniowym, miesięcznym lub trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia. Staż pracy, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia, liczona jest zgodnie z art. 16 ustawy nowelizującej, tj. od dnia wejścia w życie nowelizacji. Innymi słowy, ustalając długość okresu wypowiedzenia, należy uwzględniać zakładowy staż pracy pracownika przypadający od 22 lutego 2016 r.

Przykład

Umowę na zastępstwo zawarto 1 stycznia 2016 r. Usprawiedliwiona nieobecność zastępowanego pracownika ma trwać około dwóch lat. Z uwagi na utratę zaufania do zastępującego pracownika pracodawca chce rozwiązać umowę na zastępstwo w maju 2016 r. Czy jest możliwe wypowiedzenie takiej umowy? Jeśli tak, to ile będzie wynosił okres wypowiedzenia?

Mając na uwadze zaprezentowane powyżej rozważania, zawartą umowę na zastępstwo można wypowiedzieć. Z uwagi na fakt, że od 22 lutego 2016 r. nie upłynęło jeszcze sześć miesięcy, umowę tą można rozwiązać z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia.

Zdaniem autorki

Anna Gwiazda, radca prawny, Szef Praktyki Prawa Pracy w Kochański Zięba i Partnerzy

Analizując wprowadzone zmiany należy zauważyć, że katalog umów, które mogą być wypowiedziane, został poszerzony. Dodatkowo, warunki, jakie musi spełniać umowa, żeby mogła zostać wypowiedziana, zostały zniesione. W świetle powyższego, nie wydaje się, aby pozbawienie umów na zastępstwo trwających w dniu wejścia w życie nowelizacji waloru wypowiadalności było celem wprowadzonej nowelizacji. Co prawda, po uchyleniu art. 331 k.p. brak jest prawnej podstawy do wypowiedzenia umowy na zastępstwo zawartej przed 22 lutego 2016 r., pozostaje jednak ratio legis tego przepisu i wprowadzonej nowelizacji. Skoro wcześniej możliwe było wypowiedzenie takiej umowy, i możemy uznać, że zamiar ustawodawcy w tym zakresie nie uległ zmianie, to również teraz takie wypowiedzenie powinno być dopuszczalne. Na tej podstawie należałoby przyjąć, że umowy na zastępstwo trwające w dniu wejścia w życie nowelizacji są wypowiadalne.

Ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r., poz. 1220) obowiązuje już ponad dwa miesiące. Nadal jednak nie są jasne wszystkie zasady dotyczące możliwości wypowiedzenia i długości okresów wypowiedzenia terminowych umów o pracę. Szczególną niewiadomą są umowy zawierane w celu zastępstwa pracownika z uwagi na jego usprawiedliwioną nieobecność w pracy.

Nowa umowa na zastępstwo

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe