Rozróżnienie umowy o dzieło i umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu, ma istotne znaczenie na gruncie ubezpieczeń społecznych. W przypadku dzieła, obowiązek opłacania składek istnieje tylko w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, gdy jest ona zawarta między stronami stosunku pracy. Po drugie, gdy wprawdzie wykonawca nie zawarł jej z własnym pracodawcą, ale na jej podstawie pracuje na rzecz swojego pracodawcy. W innych okolicznościach umowa o dzieło nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych ani opłacania składek.
Inaczej jest w przypadku umowy oświadczenie usług lub umowy zlecenia. Co do zasady istnieje obowiązek uiszczania składek od osiąganych z nich przychodów. Obowiązek ten obejmuje więc zarówno sytuacje, gdy strony takiej umowy cywilnoprawnej są zarazem stronami stosunku pracy, jak i gdy nie są związane tym stosunkiem. Wynika to z art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963).
Ważny rezultat
Na podstawie umowy o dzieło wykonawca zobowiązuje się stworzyć oznaczone dzieło na rzecz zamawiającego. Dziełem tym ma być skonkretyzowany przez strony rezultat (efekt). Wykonanie oznaczonego dzieła z art. 627 k.c. to bowiem stworzenie dzieła, które poprzednio nie istniało.
Wskazuje się przy tym, że cechą charakterystyczną dzieła jest to, że z chwilą ukończenia nabywa ono autonomiczną wartość w obrocie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 10 października 2012 r., III AUa 698/12). Zatem w umowie o dzieło starania wykonawcy muszą doprowadzić do konkretnego, w przyszłości indywidualnie oznaczonego, rezultatu.
Dzieło określane jest w orzecznictwie jako rezultat pracy fizycznej lub umysłowej, materialny bądź ucieleśniony materialnie. Wykonanie dzieła najczęściej przybiera postać wytworzenia rzeczy, choć może także polegać na dokonaniu zmian w rzeczy już istniejącej, jej naprawieniu, przerobieniu lub uzupełnieniu albo na rozbudowie rzeczy, połączeniu z innymi rzeczami, dodaniu części składowych lub przynależności.