Co do zasady wyznawanie poglądów politycznych – lewicowych, prawicowych, centralnych – nie może stanowić uzasadnionej przyczyny rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem. Wynika to bezpośrednio z jednej z naczelnych zasad pracy – tj. zasady niedyskryminowania w zatrudnieniu. Art. 183a kodeksu pracy zakazuje dyskryminacji bezpośredniej lub pośredniej. Zakaz dyskryminacji obejmuje wszystkie etapy stosunku pracy, tj. zarówno nawiązanie, trwanie, jak i zakończenie stosunku pracy.
Roszczenia zwolnionego
Na podstawie art. 183d k.p. osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów (w 2017 r. wynosi ono 2000 zł brutto).
Pracownik ma 21 dni na wniesienie odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę lub oświadczenia o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia. Co istotne – jeżeli uważa, że przyczyna wypowiedzenia lub rozwiązania z nim umowy albo kryterium doboru do zwolnienia zastosowane przez pracodawcę były dyskryminujące, to – nawet jeżeli nie wniósł odwołania od dokonanego wypowiedzenia albo rozwiązania umowy bez wypowiedzenia – może wystąpić z powództwem o odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania. Może to zrobić aż do upływu okresu przedawnienia roszczeń dyskryminacyjnych, a nie tylko w ciągu wspomnianego 21-dniowego terminu. Wniesienie odwołania od wypowiedzenia albo rozwiązania umowy nie jest bowiem warunkiem koniecznym zasądzenia na rzecz pracownika takiego odszkodowania – tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 28 września 2016 r. (III PZP 3/16).
Wysokość odszkodowania, o którym mowa, jest niezależna od powstania (lub wysokości/ dolegliwości) jakiejkolwiek szkody. Ma ono stanowić sankcję za naruszenie przez pracodawcę zasady równego traktowania podwładnych (wyrok SN z 10 lipca 2014 r., II PK 256/136). Pracownik może się domagać wyższego odszkodowania (zadośćuczynienia), jeżeli udowodni szkodę majątkową lub uszczerbek w dobrach niemajątkowych, uzasadniającą odszkodowanie (zadośćuczynienie) w dochodzonej wysokości.
Rozkład ciężaru dowodu
Postępowania z zakresu dyskryminacji korzystają ze szczególnego rozkładu ciężaru dowodu. Pracownik musi bowiem wykazać jedynie fakt odmiennego traktowania. To zaś pracodawca powinien udowodnić, że to odmienne traktowanie było podyktowane zgodnym z prawem i obiektywnym celem. Jeżeli tego nie zrobi, narazi się na uznanie, że naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu.
