Wyjątki od zakazu handlu w niedziele

Część z tych wyjątków jest oczywista. Dotyczy bowiem sfery związanej z ochroną zdrowia czy życia ludzi i zwierząt. Handel w niedziele jest możliwy w aptekach i punktach aptecznych oraz hurtowniach farmaceutycznych, w placówkach handlowych mieszczących się na terenie szpitali czy wreszcie w lecznicach dla zwierząt. Idąc dalej, zakaz pracy w handlu w niedziele i święta nie obejmuje też zakładów pogrzebowych oraz sprzedaży kwiatów, wiązanek, wieńców i zniczy przy cmentarzach.

W uprzywilejowanej sytuacji są także stacje paliw oraz placówki pocztowe. W niedziele czynne mogą być również placówki handlowe w obiektach infrastruktury krytycznej oraz na terenie jednostek penitencjarnych i wojskowych.

Niektóre branże uprzywilejowane

Cztery z 32 wyjątków od zakazu pracy w handlu dotyczą rolnictwa. Handel w niedziele jest bowiem możliwy w przypadku:

- rolniczego handlu detalicznego w rozumieniu ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia,

- okresowo od czerwca do września w stosunku do placówek prowadzących handel wyłącznie maszynami rolniczymi i częściami zamiennymi do nich,

- w przypadku placówek prowadzonych przez podmioty nabywające towary na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych.

We wszystkie niedziele mogą też pracować placówki handlowe prowadzące wyłącznie skup zbóż, buraków cukrowych, owoców, warzyw oraz mleka surowego.

Z powyższymi wyjątkami powiązany jest również kolejny – dopuszczający handel w centrach pierwszej sprzedaży ryb, sprzedaży ryb z burty, w gospodarstwach rybackich czy placówkach handlowych zajmujących się odbiorem produktów rybołówstwa i handlem tymi produktami.

Drugą branżą, której nie dotkną ograniczenia handlu w niedziele i święta, jest turystyka. W tym przypadku placówki handlowe mogą być otwarte w:

- zakładach hotelarskich,

- zakładach prowadzących działalność z zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku,

- na dworcach, w portach i przystaniach – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych,

- na lotniskach i w strefach wolnocłowych,

- środkach transportu, na statkach, w tym również morskich statkach handlowych.

UWAGA!

Dozwolenie pracy w handlu na dworcach nie obejmuje – zgodnie ze stanowiskiem PIP – galerii handlowych znajdujących się przy dworcach w wielu miastach, a jedynie mniejsze placówki handlowe znajdujące się stricte w budynku dworca, np. sklep Biedronka na Dworcu Centralnym w Warszawie.

Z branżą turystyczną można powiązać jeszcze jeden wyjątek, czyli handel w placówkach handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych – także wtedy, gdy są one zlokalizowane w halach targowych.

Czasem decyduje przeważająca działalność

W sześciu przypadkach odwołano się do wymogu, aby rodzaj działalności umożliwiającej prowadzenie działalności handlowej w niedziele miał przeważający charakter. Dotyczy to placówek handlowych, w których przeważa działalność polegająca na handlu:

- kwiatami (art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy),

- pamiątkami lub dewocjonaliami (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy),

- prasą,

- biletami komunikacji miejskiej,

- wyrobami tytoniowymi,

- kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych (art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy),

- wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi w przypadku piekarni, cukierni i lodziarni (art. 6 ust. 1 pkt 28 ustawy),

- w placówkach handlowych, w których przeważa działalność gastronomiczna (art. 6 ust. 1 pkt 29 ustawy),

- na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych prowadzonych przez spółki prawa handlowego, których przeważająca działalność polega na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi (art. 6 ust. 1 pkt 30 ustawy).

We wszystkich przypadkach przeważająca działalność jest ustalana zgodnie z treścią wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON). Jednak to przedsiębiorca decyduje, jaki rodzaj działalności wskaże jako przeważający. To zaś tak naprawdę nie podlega żadnej kontroli.

Według wspólnego stanowiska GIP i MRPiPS, ustalając przeważającą działalność, inspektor pracy może poprzestać na informacji z rejestru albo zażądać do wglądu wniosku o taki wpis. W stanowisku podkreślono jednak, że rodzaj działalności wynikający z wpisu do rejestru REGON ma być faktycznie wykonywany w placówce handlowej. Niewykonywanie takiej działalności oznacza brak możliwości korzystania z wyłączenia zezwalającego na prowadzenie handlu w niedziele.

Przykład:

Kwiaciarnia od marca 2018 r. rozszerzyła swój asortyment o kosmetyki i środki czystości oraz artykuły gospodarstwa domowego, które zajmują obecnie większość powierzchni handlowej. Nie zmieniono jednak rodzaju przeważającej działalności w GUS, którą jest handel kwiatami. PIP nie może zakwestionować handlu w niedziele w takiej placówce, gdyż faktycznie handel kwiatami jest prowadzony, a jego realny zakres nie ma wpływu na otwarcie placówki.

Kupimy przez internet lub z automatu...

Wyjątki od zakazu pracy w handlu obejmują również sklepy internetowe oraz platformy internetowe, a także handel towarami z automatów.