Składki w czasie oddelegowania do Niemiec nadal do polskiego ZUS

Pracownik delegowany do pracy w Niemczech nie zmienia kraju, w którym podlega ubezpieczeniom społecznym – jeśli zostanie spełnionych kilka warunków. Kluczowy jest tu m.in. okres wysłania oraz procent obrotów, jakie pracodawca osiąga na terenie Polski.

Publikacja: 23.03.2017 01:00

Składki w czasie oddelegowania do Niemiec nadal do polskiego ZUS

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Kwestię oddelegowania reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z art. 12 ust. 1 Rozporządzenia osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swoją działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem że:

- przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy oraz

- osoba ta nie jest wysłana, aby zastąpić innego pracownika.

Natomiast rozporządzenie wykonawcze nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mówi w art. 14, że do celów stosowania art. 12 ust. 1 rozporządzenia podstawowego „osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swoją działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego" oznacza także osobę zatrudnioną w celu oddelegowania jej do innego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że osoba ta bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlega już ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym jej pracodawca ma siedzibę.

Wcześniejsze ubezpieczenie

W kwestii „bezpośrednio" ważna jest regulacja zawarta w pkt 1 Decyzji nr A2 z 12 czerwca 2009 r. wydanej przez Komisję Administracyjną ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego, która dotyczy wykładni art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym, dla celów stosowania art. 14 ust. 1 Rozporządzenia 987/2009. Wskazuje ona, że dla celów stosowania tego przepisu tytułem wskazówki, wymóg, do którego odnoszą się słowa „bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia", można uważać za spełniony, jeśli dana osoba podlega przez co najmniej miesiąc ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym pracodawca ma swoją siedzibę. Krótsze okresy wymagają indywidualnej oceny w konkretnych przypadkach, z uwzględnieniem wszelkich innych występujących czynników.

Przykład

Pracodawca 1 lutego 2017 r. zatrudnił pracownika i jednocześnie zgłosił go do ubezpieczeń społecznych. 6 marca pracownik wysłał go do pracy w Niemczech na 22 miesiące. Do pracownika ma zastosowanie polskie ustawodawstwo w zakresie ubezpieczeń społecznych. Spełniony jest bowiem warunek podlegania ustawodawstwu polskiemu przez co najmniej miesiąc przed delegowaniem, a przy tym okres delegowania nie przekracza 24 miesięcy.

Ponadto, aby skorzystać z normy art. 12 ust. 1 ww. rozporządzenia, należy łącznie spełnić następujące warunki, które wymienia Decyzja nr A2, tj.:

1. musi istnieć bezpośredni związek między pracodawcą a zatrudnionym przez niego pracownikiem; gwarancja utrzymania bezpośredniego związku przestaje istnieć, jeżeli pracownik delegowany zostaje oddany do dyspozycji innego (trzeciego) przedsiębiorstwa,

2. musi istnieć więź pomiędzy pracodawcą a państwem członkowskim, w którym ma on swoją siedzibę i skąd są delegowani pracownicy; przepisy art. 12 rozporządzenia można stosować wyłącznie do przedsiębiorców, którzy prowadzą znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym mają siedzibę – za znaczną część uważa się 25 proc. całkowitego obrotu.

Konieczny związek

Pracę uważa się za wykonywaną na rzecz pracodawcy państwa wysyłającego, jeżeli ustalono, że ta praca jest wykonywana dla tego pracodawcy oraz że wciąż istnieje bezpośredni związek między pracownikiem a pracodawcą, który go oddelegował. Ustalając, czy taki bezpośredni związek wciąż istnieje (czy można przyjąć, że pracownik nadal podlega zwierzchnictwu pracodawcy, który go oddelegował), należy uwzględnić wiele elementów, w tym odpowiedzialność za rekrutację, umowę o pracę, wynagrodzenie (niezależnie od ewentualnych umów między pracodawcą w państwie wysyłającym a przedsiębiorstwem w państwie zatrudnienia, dotyczących wynagradzania pracowników) i zwalniania oraz prawo do określania charakteru pracy. Gdy te czynności w stosunku do oddelegowanego pracownika będzie wykonywał polski pracodawca, to należy opowiedzieć się za istnieniem takiego związku.

Przykład

Polski pracodawca delegujący pracownika do Niemiec wskazał we wniosku, że jego obrót na terenie Polski wynosi 29 proc. Jednocześnie podał, że pracownik z firmą, do której jest delegowany, podpisze umowę o pracę i będzie podlegał wyłącznie jej kierownictwu. W takim przypadku, mimo że istnieje odpowiedni poziom obrotu, to jednak, poprzez udostępnienie tego pracownika innemu przedsiębiorstwu, przestanie istnieć bezpośredni związek z pracodawcą. W związku z tym pracownik nie będzie podlegał polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych w okresie oddelegowania.

Jeżeli jednak zostaną spełnione ww. warunki, a pracownik będzie oddelegowany wyłącznie na okres nieprzekraczający 24 miesięcy, to będzie on podlegał polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Potwierdzeniem tego, że delegowanie nastąpiło zgodnie z obowiązującymi przepisami jest zaświadczenie A1, które wydaje instytucja ubezpieczenia społecznego państwa delegującego (w tym przypadku ZUS). Instytucja ubezpieczenia społecznego poświadcza w ten sposób, że osoba delegowana do pracy także w okresie delegowania podlega przepisom o ubezpieczeniu społecznym państwa delegującego. O takie zaświadczenie powinno się wystąpić przed rozpoczęciem okresu delegowania. Jednak może być ono wydane także w okresie późniejszym. Jeżeli pracownicy delegowani – jak to jest z reguły – nie podlegają niemieckiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego, to nie otrzymują też świadczeń z niemieckiego systemu ubezpieczeń społecznych. Nie będą też zobowiązani do zgłoszenia się do ubezpieczenia społecznego na terenie Niemiec.

Zdaniem autorki

Katarzyna Gospodarowicz, radca prawny, partner w Kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając (SDZLEGAL SCHINDHELM)

Wprawdzie przyjmuje się, że aby pracodawca delegujący mógł uzyskać poświadczenie A1 dla swojego pracownika, to musi uzyskiwać na terenie Polski 25 proc. swojego całkowitego obrotu. Jednak w ocenie Sądu Najwyższego nie trzeba trzymać się sztywno tej proporcji. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w wyroku z 18 listopada 2015 r. (II UK 100/14), jeżeli przedsiębiorca normalnie zatrudnia znaczną liczbę wszystkich pracowników w Polsce oraz w znacznej proporcji realizuje typowe krajowe umowy inwestycyjne lub handlowe w porównaniu do kontraktów zagranicznych, to pracownicy delegowani do pracy u pracodawców użytkowników w innym państwie Unii Europejskiej powinni podlegać polskiemu ustawodawstwu ubezpieczeń społecznych, choćby obrót pracodawcy tymczasowego ze znaczącej ilościowo normalnej działalności krajowej był niższy niż 25 proc. obrotów. Decydujące w tym zakresie są również inne okoliczności prowadzenia działalności na terenie Polski.

Prawo do opieki zdrowotnej

Przed wyjazdem pracownik powinien wyrobić sobie bezpłatną Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), która dokumentuje prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych. O wystawienie tej karty delegowany powinien się zwrócić do swojej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego, tj. właściwego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia.

Kwestię oddelegowania reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z art. 12 ust. 1 Rozporządzenia osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swoją działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem że:

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona