Wysokość wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa

Wysokość wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego zależy od liczby pracowników, rocznego obrotu oraz sumy aktywów bilansu.

Publikacja: 02.03.2017 05:50

Wysokość wynagrodzenia członków zarządów i rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa

Foto: 123RF

Od 9 września 2016 r. kwestie wynagrodzeń członków zarządów i rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (dalej: j.s.t.) reguluje ustawa z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (DzU z 2016 r., poz. 1202; dalej: ustawa). Jej art. 14 uchylił dotychczas obowiązujące w tym zakresie przepisy ustawy z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (DzU z 2015 r., poz. 2099).

Zgodnie z nowymi regulacjami wynagrodzenia władz spółki z o.o. / s.a. ustala się w drodze uchwał zgromadzenia wspólników / walnego zgromadzenia w sprawie zasad kształtowania wynagrodzeń członków organu:

- zarządzającego,

- nadzorczego.

Kwestia przegłosowania powyższych uchwał nie budzi wątpliwości w przypadku spółek z większościowym udziałem Skarbu Państwa lub j.s.t. Jednak w spółkach z udziałem kapitału poniżej 10 proc. problemem może być nawet wprowadzenie uchwał pod obrady zgromadzenia (art. 236 § 1 kodeksu spółek handlowych).

Gdy współwłaścicielami spółki jest kilka j.s.t. bądź j.s.t. i Skarb Państwa, zasadne się wydaje, aby – w wykonaniu nałożonego art. 2 ust. 1 ustawy obowiązku – nie przedstawiali oni odrębnych propozycji uchwał w sprawie wynagrodzeń, ale dążyli do wypracowania wspólnego projektu, który przedłożą zgromadzeniu pod głosowanie.

Stała składowa pensji

Wynagrodzenie członka zarządu składa się z dwóch części – miesięcznego podstawowego (część stała) i uzupełniającego za rok obrotowy (część zmienna).

Prawodawca wyznacza wysokość progów części stałej wynagrodzenia w oparciu o krotność podstawy wymiaru, którą stanowi wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa GUS (w IV kwartale 2015 r. była to kwota 4280,39 zł, a w IV kwartale 2016 r. – 4403,78 zł).

Wysokość części stałej wynagrodzenia determinują trzy czynniki, tj. liczba pracowników, roczny obrót netto ze sprzedaży towarów i usług oraz operacji finansowych, a także suma aktywów bilansu sporządzonego na koniec roku. Przedstawia się ona (miesięcznie) następująco >patrz tabelka.

Spółka musi spełnić przynajmniej dwie z wymienionych przesłanek w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych. Zważywszy na sformułowanie użyte w art. 4 ust. 2 ustawy należy wysunąć wniosek de lege lata, że do analizy wszystkich trzech czynników bierze się pod uwagę ten sam rok obrotowy (nie można przyjąć, że jeden z czynników rozpatruje się z jednego roku, a drugi z kolejnego, aby uzyskać wyższy przedział wynagrodzenia). Rok obrotowy nie musi się natomiast pokrywać z rokiem kalendarzowym.

Dane są liczone na koniec roku, a umowy z członkami zarządu zawierane z określonym terminem wypowiedzenia. Dlatego przy ustaleniu najwyższego możliwego wynagrodzenia przewidzianego w określonym przedziale może wystąpić sytuacja, że z początkiem nowego roku nie będą spełnione ustawowe progi do przyznania takiego wynagrodzenia. Zatem słuszny wydaje się postulat, aby uchwały w sprawie wynagrodzeń (a w konsekwencji również umowy z członkiem zarządu) zawierały zastrzeżenie, że w takim przypadku następuje określona zmiana wynagrodzenia.

Jeśli j.s.t. jest właścicielem kilku spółek o porównywalnych parametrach rzutujących na wartość wynagrodzenia, to logiczne jest kształtowanie wynagrodzeń na zbliżonym poziomie.

Gdy przemawiają za tym wyjątkowe okoliczności dotyczące spółki (np. funkcjonuje krócej niż rok) albo rynku, właściciel może ustalić inną wysokość części stałej wynagrodzenia członka zarządu niż opisane wyżej (podane w art. 4 ust. 3 ustawy wyliczenie wyjątkowych okoliczności nie stanowi katalogu zamkniętego). W takim przypadku konieczne jest sporządzenie pisemnego uzasadnienia i opublikowanie go przez właściciela na swojej stronie w BIP.

Część zmienna zarobków

Druga część wynagrodzenia członka zarządu jest zmienna. Ma ona charakter wynagrodzenia uzupełniającego za rok obrotowy i jest uzależniona od poziomu realizacji celów zarządczych, wymienionych np. w art. 4 ust. 6 ustawy. Właściciel może zatem wskazać cele, o których przepis nie wspomina; nieco odmienna sytuacja występuje w przypadku spółek realizujących misję publiczną lub zadania publiczne.

Niezbędne jest określenie wagi celów oraz obiektywnych i mierzalnych kryteriów ich realizacji i rozliczania, dla poszczególnych lub wszystkich członków zarządu. Ich uszczegółowienie można zawrzeć w umowie o świadczenie usług zarządzania.

Ta część wynagrodzenia pełni poniekąd funkcję nagrody rocznej i nie może przekroczyć 50 proc. wynagrodzenia podstawowego członka zarządu w poprzednim roku obrotowym (w spółkach publicznych oraz określonych w art. 4 ust. 2 pkt 5 ustawy – 100 proc.). Co istotne, nie ma tu odniesienia do wynagrodzenia miesięcznego członka zarządu. Wydaje się zatem, że przepis ten należy interpretować w taki sposób, iż górną granicą nagrody jest 50 proc. sumy rocznego wynagrodzenia podstawowego.

Warunkiem niezbędnym do otrzymania wynagrodzenia uzupełniającego (który obowiązkowo trzeba zapisać w uchwałach w sprawie wynagrodzeń) jest zatwierdzenie przez zgromadzenie sprawozdań (finansowego i z działalności spółki) za ubiegły rok obrotowy oraz otrzymanie absolutorium przez członka zarządu.

Istnieje możliwość przyznania członkowi zarządu – na zasadach wytyczonych przez ustawę – odprawy czy odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji. Wówczas kwestie te trzeba ująć w uchwałach w sprawie wynagrodzeń.

Podstawa współpracy

Zgodnie z nowymi regulacjami prawnymi, spółka zawiera z członkiem zarządu umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji (z możliwością jej wypowiedzenia przez spółkę z terminem wypowiedzenia nie dłuższym niż 3 miesiące). Zasadny wydaje się postulat, aby w uchwałach w sprawie wynagrodzeń wskazać podmiot upoważniony w imieniu spółki do zawarcia umowy z członkiem zarządu (choć ustawa nie nakłada takiego obowiązku). Mogłaby to być np. rada nadzorcza albo przedstawiciel rady nadzorczej, delegowany spośród jej członków do zawarcia umowy, przyjętej uprzednio w drodze uchwały rady. To drugie rozwiązanie byłoby bardziej funkcjonalne.

Pensja w radzie nadzorczej

Wynagrodzenie członków rad nadzorczych jest uzależnione od tych samych trzech czynników, co członków zarządu i ustalane w granicach wytyczonych przez art. 10 ust. 1 ustawy, jako iloczyn podstawy wymiaru i ustawowego mnożnika (relacje pomiędzy tymi parametrami w tabeli). Wyliczone w taki sposób maksymalne wynagrodzenie może zostać podwyższone do 10 proc. ze względu na pełnioną funkcję w radzie nadzorczej (np. dla przewodniczącego).

Zdaniem autorki

Anna Dudzińska, doktor nauk prawnych

Ustawa obowiązuje od 9 września 2016 r., natomiast dostosowanie aktualnie przyjętych w spółkach rozwiązań do nowego stanu prawnego musi nastąpić do 30 czerwca 2017 r. Umowy o pracę z członkami zarządu, zawarte przed dniem wejścia w życie nowych regulacji, będą musiały zostać zastąpione do tego czasu umowami o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji. Gdyby to nie było możliwe na mocy porozumienia stron, dotychczasową umowę o pracę należy wypowiedzieć z zachowaniem stosownych terminów.

Odmiennie kształtuje się sytuacja członka zarządu / rady nadzorczej powołanego po 9 września 2016 r., czyli już pod rządami aktualnie obowiązującej ustawy. W odniesieniu do takiej osoby należy stosować nowy stan prawny (w związku z art. 14 pkt 1 ustawy).

Od 9 września 2016 r. kwestie wynagrodzeń członków zarządów i rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (dalej: j.s.t.) reguluje ustawa z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (DzU z 2016 r., poz. 1202; dalej: ustawa). Jej art. 14 uchylił dotychczas obowiązujące w tym zakresie przepisy ustawy z 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (DzU z 2015 r., poz. 2099).

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów