Po dokonaniu wyboru osób do zwolnienia, kolejne zadanie dla pracodawcy to prawidłowe określenie przyczyny wypowiedzenia.
Wypełniając obowiązek wynikający z art. 30 § 4 k.p., w wypowiedzeniu umowy o pracę na skutek likwidacji należy wskazać nie tylko podstawową przyczynę, jaką jest likwidacja stanowiska pracy, ale także powód wyboru pracownika do zwolnienia (kryteria doboru), chyba że jest ona oczywista lub znana tej osobie (wyrok SN z 10 września 2013 r., I PK 61/13, OSNP 2014 nr 12, poz. 166). To stanowisko jest obecnie utrwalone w orzecznictwie SN (np. wyroki z: 4 marca 2015 r., I PK 183/14; 23 czerwca 2016 r., II PK 152/15; 11 marca 2015 r., III PK 115/14).
Powód zwolnienia
W uzasadnieniu wyroku z 25 lutego 2016 r. (II PK 357/14) SN trafnie zauważył natomiast, że przyczyna wyboru pracownika do zwolnienia z pracy powinna być wskazana już w wypowiedzeniu. Osoba, której pracodawca nie ujawnił kryteriów wyboru, pozbawiona jest bowiem możliwości oceny trafności wytypowania jej do zwolnienia. To zaś zmusza ją do wszczęcia sądowej procedury odwoławczej, aby poznać konkretną i rzeczywistą przyczynę wypowiedzenia umowy. W takiej zaś sytuacji postępowanie sądowe toczy się wokół przyczyny wskazanej konkretnie dopiero w procesie sądowym, co nie jest zgodne z regułami rozpoznawania takich spraw.
W postępowaniu odwoławczym dopuszcza się konkretyzację przyczyny wskazanej pracownikowi. Dotyczy to jednak z zasady uzupełnienia opisu powodu podanego w oświadczeniu pracodawcy, w oparciu o okoliczności oczywiście znane pracownikowi, występujące jako sekwencja zdarzeń w związku przyczynowo-skutkowym, objętych wskazaną w piśmie przyczyną wypowiedzenia. Nie można takiego związku przyjmować w przypadku, gdy dopiero w procesie sądowym przytaczane są kryteria, których pracownik wcześniej nie znał i nie mógł ich kwestionować w momencie składania odwołania do sądu. Akceptacja takiej praktyki torowałaby drogę do ewentualnego „dostosowywania" kryteriów do okoliczności danej sprawy. Tymczasem przyczyna wypowiedzenia, o której mowa w art. 30 § 4 k.p., jest tylko częścią uzasadnienia (choć najważniejszą) wypowiedzenia w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Te pojęcia nie pokrywają się znaczeniowo.
Luka w uzasadnieniu...
Przyczyna uzasadnienia, nawet gdy jest prawdziwa, może nie uzasadniać dokonanego wypowiedzenia. W takiej sytuacji podanie prawdziwej przyczyny wypowiedzenia nie narusza art. 30 § 4 k.p., ale narusza art. 45 § 1 k.p.
