Kiedy osoby wykonujące prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej mogą powstrzymać się od zadań

Osoby wykonujące prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej mogą powstrzymać się od zadań także wtedy, gdy ich stan psychofizyczny nie daje gwarancji bezpiecznego wykonywania obowiązków.

Aktualizacja: 13.01.2018 09:51 Publikacja: 13.01.2018 07:30

Kiedy osoby wykonujące prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej mogą powstrzymać się od zadań

Foto: Adobe Stock

Pracodawca powinien zapewnić bezpieczne wykonywanie pracy, w warunkach niezagrażających zdrowiu i życiu. Jednak nawet przy dołożeniu należytej staranności, warunki pracy nie zawsze pozostają w zgodzie z przepisami i zasadami bhp. Dynamiczna sytuacja, powodowana np. siłą wyższą, może powodować, iż w miejscu pracy wystąpi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia czy życia pracownika lub innych osób. Taki przypadek uzasadnia powstrzymanie się od pracy. Kontynuowanie obowiązków może bowiem stanowić prostą drogę do wypadku o dotkliwych konsekwencjach.

Stan psychiczny

Jednak nie tylko zagrożenie zewnętrzne może być podstawą powstrzymania się od pracy. W przypadku szczególnej kategorii pracowników powodem uzasadniającym odstąpienie od obowiązków może być również niedyspozycja psychofizyczna – a więc mająca źródło w samym zatrudnionym.

Chodzi tu o osoby wykonujące prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej, o których mowa w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (DzU nr 62, poz. 287). Zaliczają się do nich m.in. prace:

- na wiaduktach i mostach,

- pilotów samolotów i śmigłowców,

- kierowców autobusów oraz maszynistów tramwajów.

Co istotne, pracodawca ma prawo w regulacjach zakładowych wskazać dodatkowe kategorie stanowisk, na których przysługuje prawo do powstrzymania się od pracy w związku z niedyspozycją psychofizyczną.

Konieczne uzasadnienie

Aby powstrzymać się od pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej, muszą łącznie zostać spełnione następujące warunki:

- wystąpiła niedyspozycja psychofizyczna pracownika,

- ta niedyspozycja nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy; może stwarzać zagrożenie dla innych osób,

- pracownik poinformował o niej przełożonego.

Przepisy nie odpowiadają na pytanie, czym jest stan psychofizyczny, którego wystąpienie uzasadnia powstrzymanie się od pracy. Przyjmuje się, że jest to sytuacja pośrednia – między pełną dyspozycją pracownika a niedyspozycją kwalifikującą się do uzyskania przez niego orzeczenia o czasowej niezdolności do pracy. Tym samym niedyspozycja psychofizyczna może się wiązać np. z silnym napięciem nerwowym, złym samopoczuciem fizycznym lub psychicznym.

Oczywiście każdy pracownik może doświadczać tego rodzaju dolegliwości. Jednak inne mogą być skutki niedyspozycji psychofizycznej osoby zatrudnionej przy obsłudze kserokopiarki, a inne u kontrolera ruchu lotniczego.

Związek z pracą

Dla legalności powstrzymania się od pracy na skutek niedyspozycji psychofizycznej niezbędne jest m.in. istnienie związku między świadczeniem pracy w stanie niedyspozycji a zagrożeniem dla innych osób. Przepisy nic nie mówią o zagrożeniu dla samego pracownika w związku z wykonywaniem pracy przy braku właściwej dyspozycji psychofizycznej. Wydaje się jednak, że powstrzymanie się od pracy jest zasadne również wówczas, gdy niedyspozycja może stwarzać zagrożenie względem osoby pracownika, a nie tylko osób trzecich.

Autor jest prawnikiem, ekspertem prawa pracy

Szef bez prawa głosu

Aby powstrzymać się od pracy w związku z niedyspozycją psychofizyczną, pracownik musi powiadomić przełożonego. Przełożony nie zaś ingerować w tę decyzję. Tylko pracownik jest świadomy swojego stanu i wyłącznie do niego należy ocena, na ile świadczenie pracy w takich warunkach jest bezpieczne.

Pracodawca powinien zapewnić bezpieczne wykonywanie pracy, w warunkach niezagrażających zdrowiu i życiu. Jednak nawet przy dołożeniu należytej staranności, warunki pracy nie zawsze pozostają w zgodzie z przepisami i zasadami bhp. Dynamiczna sytuacja, powodowana np. siłą wyższą, może powodować, iż w miejscu pracy wystąpi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia czy życia pracownika lub innych osób. Taki przypadek uzasadnia powstrzymanie się od pracy. Kontynuowanie obowiązków może bowiem stanowić prostą drogę do wypadku o dotkliwych konsekwencjach.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego