Lenin i Stalin bohaterami pomnika na cmentarzu w Stargardzie

Na cmentarzu w Stargardzie gloryfikuje się Stalina i Lenina.

Aktualizacja: 01.11.2016 09:05 Publikacja: 30.10.2016 18:49

Płaskorzeźba z czerwonoarmistami i sztandarem ZSRR nadal jest na cmentarzu.

Płaskorzeźba z czerwonoarmistami i sztandarem ZSRR nadal jest na cmentarzu.

Foto: IPN, Andrzej Zawistowski

Kilka tygodni temu pracownicy Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego usunęli popiersie Józefa Stalina z muru cmentarnego w Cybince. Wydawało się wówczas, że to ostatni wizerunek tego sowieckiego dyktatora w Polsce eksponowany publicznie. Napisaliśmy o tym w „Rzeczpospolitej".

Po publikacji o Cybince jeden z czytelników, a także niezależnie od niego dr Andrzej Zawistowski z IPN zwrócili nam uwagę na płaskorzeźbę umieszczoną na cmentarzu wojennym w Stargardzie (Zachodniopomorskie).

W 1996 roku przeniesiono tam płytę, która pierwotnie umieszczona była w mauzoleum żołnierzy Armii Czerwonej, a ono znajdowało się w centrum miasta. Monument został zbudowany w 1945 roku przez sowieckich żołnierzy 61. Armii Frontu Białoruskiego. Przy 23-metrowej kolumnie umieszczona została płaskorzeźba, na której znajduje się czołg T-34, na nim siedzą czerwonoarmiści, a nad żołnierzami lecą samoloty. Nad czołgiem powiewa sztandar z medalionem, na którym uwidocznione są wizerunki Stalina i Lenina.

– Błędem było przeniesienie tej tablicy na cmentarz, powinna zostać usunięta już w latach 90. – uważa historyk IPN dr Andrzej Zawistowski.

Czy tak się stanie teraz? Z informacji, które otrzymaliśmy od Adama Siwka, dyrektora Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w IPN, wynika, że płaskorzeźba niebawem powinna zostać usunięta. – Wystąpiliśmy w tej sprawie do urzędu wojewódzkiego – mówi nam. Na razie nie wiadomo, kiedy to się stanie.

Przypomnijmy, że od kilku miesięcy obowiązuje ustawa o zakazie propagowania totalitaryzmów. Nakazuje ona samorządom zmianę patronów ulic zasłużonych dla ustroju komunistycznego. Nie uwzględniała ona jednak usunięcia pamiątkowych tablic, pomników, a także zmiany nazw osiedli czy obiektów inżynieryjnych, np. mostów.

Parlamentarzyści starają się teraz skorygować tę lukę. Kilka dni temu Senat zakończył prace nad nowelizacją ustawy. Projekt, który trafi do Sejmu, rozszerza katalog obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, które nie będą mogły nosić nazw propagujących komunizm, m.in. o nazwy osiedli, szkół, przedszkoli, szpitali, instytucji kultury, kopców, kolumn, rzeźb, kamieni pamiątkowych. Przepisom tym nie będą podlegać groby i miejsca pochówku. Słowem: czerwone gwiazdy lub symbole ZSRR, czyli sierp i młot, nie będą usuwane z grobów żołnierzy sowieckich.

Projekt nowelizacji przewiduje też ochronę obiektów, które są wpisane na listę zabytków. Nawet jeżeli propagują one totalitaryzm, podjęcie wobec nich jakichkolwiek działań będzie musiało być skonsultowane z Ministerstwem Kultury oraz IPN. Jednocześnie w Senacie trwają prace nad zmianą ustawy o IPN. Chodzi o usunięcie z obowiązującej ustawy przepisu, że Instytut zajmuje się wydarzeniami z lat 1917–1990 związanymi z upamiętnieniem „historycznych wydarzeń, miejsc oraz postaci w dziejach walk i męczeństwa narodu polskiego".

W opinii IPN proponowane przez senatorów zmiany są zasadne, ponieważ pozwalają Instytutowi opiniować np. projekty pomników, które nie dotyczą tylko wydarzeń zamkniętych latami 1917–1990. Teraz IPN nie może się zajmować np. upamiętnieniami wydarzeń, które prowadziły do odzyskania niepodległości, w tym czynem legionowym.

Kilka tygodni temu pracownicy Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego usunęli popiersie Józefa Stalina z muru cmentarnego w Cybince. Wydawało się wówczas, że to ostatni wizerunek tego sowieckiego dyktatora w Polsce eksponowany publicznie. Napisaliśmy o tym w „Rzeczpospolitej".

Po publikacji o Cybince jeden z czytelników, a także niezależnie od niego dr Andrzej Zawistowski z IPN zwrócili nam uwagę na płaskorzeźbę umieszczoną na cmentarzu wojennym w Stargardzie (Zachodniopomorskie).

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar
Historia
„Paszporty życia”. Dyplomatyczna szansa na przetrwanie Holokaustu
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Historia
Naruszony spokój faraonów. Jak plądrowano grobowce w Egipcie