Mniej więcej w tym samym czasie w liście do prezydenta Thomasa Jeffersona, który zaoferował mu azyl w Stanach Zjednoczonych, wyjaśnił, że nie chce pozostawać zbyt daleko od swojego kraju, aby w razie potrzeby móc służyć radą przyjaciołom i rodakom.
Dlaczego Kościuszko spośród wszystkich europejskich krajów wybrał właśnie Szwajcarię? Odpowiedź jest prosta: ponieważ Szwajcaria była oazą republikanizmu w reakcjonistycznej (konserwatywnej) Europie. Jego wybór był zatem ostatnim przejawem buntu. Zamiast zostać gubernatorem czy też ministrem podległym carowi, królowi czy jakiemuś księciu, wybrał los uchodźcy i zamieszkał w niewielkim domu z zaprzyjaźnioną rodziną Zeltnerów w kantonie Solura.
Czy zatem Kościuszko, którego energia i determinacja w walce o lepszy system polityczny i społeczny była tak wyjątkowa, wycofał się i stał szeregowym obywatelem? Ci, którzy go znają, znają również odpowiedź na to pytanie. Wprawdzie porzucił bieżącą politykę, ale swoje polityczne i dyplomatyczne wysiłki zaangażował odtąd w długofalowy rozwój społeczeństwa.
Pasja i idealizm Kościuszki nie wygasły w jego szwajcarskim schronieniu, uległy jedynie przeobrażeniu. Mimo że wciąż żądał wolności i równości dla narodu, zmienił metody. Zamiast domagać się wolności i równości natychmiast dla wszystkich oraz naciskać na to politycznie lub militarnie, dążył odtąd do tych samych celów, wspierając mocno powszechną edukację. Miecz zastąpił piórem. Na nowym polu bitwy Kościuszko pamiętał o wpływie, jaki wywarła na nim jako żołnierzu i obywatelu nauka w Szkole Rycerskiej w Warszawie. W wyczerpujących i pełnych emocji listach przekonywał Thomasa Jeffersona do budowania społeczeństwa amerykańskiego wokół szkół. Był ojcem założycielem Akademii Wojskowej w West Point, ale nalegał na więcej i wzywał do utworzenia akademii wojskowych w każdym stanie.
Mieszkając w Szwajcarii, Kościuszko pogłębiał wiedzę w dziedzinie pedagogiki. W szczególności zafascynowany był dwoma wybitnymi pedagogami szwajcarskimi. Pierwszym z nich był Philipp von Fellenberg, berneński arystokrata, który zwrócił się w stronę liberalizmu i wstrząśnięty przywróceniem feudalizmu oraz władzy autorytarnej w Europie poświęcił swoje życie i rodzinną fortunę na utworzenie modelowej rolniczej szkoły zawodowej oraz innych instytucji edukacyjnych, takich jak studium dla nauczycieli czy szkoła dla dzieci zaniedbanych.