Rzeczpospolita: Film „Matylda" o romansie Mikołaja II z polską tancerką Matyldą Krzesińską wywołuje w Rosji liczne protesty, mimo że jego premierę zaplanowano dopiero na koniec października. Kim dla Rosjan jest ostatni car?
Prof. Jacek Bartyzel: W Rosji Mikołaj II jest traktowany jako męczennik. Nawet prawosławna Cerkiew zdecydowała kilka lat temu o jego kanonizacji. Oczywiście oceny jego politycznych decyzji to inna kwestia.
Nad Wisłą car też wzbudza kontrowersje – był przecież ostatnim królem Polski.
Precyzyjniej mówiąc, był ostatnim władcą, który w swojej tytulaturze używał tytułu króla Polski. Choć jego poprzednicy – car Aleksander I oraz Mikołaj I z punktu widzenia legalistycznego rzeczywiście królami Polski byli. Trzeba jednak pamiętać, że ówczesne Królestwo Polskie miało narzuconą unię personalno-dynastyczną z Cesarstwem Rosyjskim, a kolejni władcy systematycznie działali na jego szkodę, niszcząc jego odrębność. Tym samym utracili jakiekolwiek prawa dynastyczne w Polsce. Zresztą Mikołaj II niedługo przed własną abdykacją jako cara Rosji zrzekł się tego tytułu i uznał prawo Polski do niepodległości.
Zatem do której dynastii powinni odnosić się polscy monarchiści?
