Obowiązująca od 1 października 2016 roku ustawa o efektywności energetycznej zobowiązuje przedsiębiorstwa energetyczne, niektórych odbiorców końcowych oraz gminy i inne jednostki sektora publicznego, a zatem m.in. uczelnie publiczne, instytucje kultury, przedsiębiorstwa publiczne dostarczające usług komunalnych, do inicjowania działań mających na celu podnoszenie efektywności energetycznej. Działania takie nie są niczym nowym dla gmin, te od dawna prowadzą bowiem szeroko zakrojone prace termoizolacyjne (ocieplają budynki, wymieniają okna etc.), czy zmniejszające zużycie energii (systemy inteligentnego oświetlenia, wsparcie dla montażu paneli słonecznych itd.). Większość tego rodzaju inwestycji była jednak w przeszłości motywowana efektywnością ekonomiczną oraz dostępnością funduszy unijnych. Ustawa o efektywności energetycznej stworzy nowy, dodatkowy obszar inwestycyjny i modernizacyjny, wynikający z oczekiwań realnej redukcji poboru energii, głównie elektrycznej.
W sektorze publicznym
Ustawa nakłada na jednostki sektora publicznego, w tym gminy, obowiązek stosowania co najmniej dwóch tzw. środków poprawy efektywności energetycznej. Takim środkiem poprawy efektywności energetycznej w gminie może być zgodnie z ustawą umowa z podmiotem zewnętrznym, której przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej (np. wspomniane projekty termomodernizacyjne). Ale nie tylko. Dalej ustawa wymienia, że środkiem takim jest nabycie nowego, wymiana lub modernizacja urządzenia, instalacji lub pojazdu charakteryzujących się niskim zużyciem energii i niskimi kosztami eksploatacji (np. zakup ekologicznych autobusów), a także nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo też przebudowa lub remont użytkowanych już budynków w tym modernizacja termoizolacyjna. Jako taki środek wymieniany jest także audyt energetyczny.
O sposobie realizacji wspominanego obowiązku gmina musi informować na stronie internetowej lub w inny zwyczajowo przyjęty w niej sposób.
Przedsiębiorstwa energetyczne i odbiorcy końcowi
W przypadku firm energetycznych i wybranych tzw. odbiorców końcowych energii ustawa nakazuje im podjąć działania mające na celu uzyskanie oszczędności energetycznych. Oszczędność energii finalnej powinna być nie niższa niż 1,5 proc. rocznie, przy czym tylko częściowe niewykonanie celu może być poryte tzw. opłatą zastępczą (np. 30 proc. obowiązku w 2016 r.). Ponadnormatywne niewykonanie wiąże się z bardzo dotkliwymi karami pieniężnymi, które nakłada Prezes URE.
Duże firmy wszelkich branż
W stosunku do przedsiębiorstw nieenergetycznych niebędących mikroprzedsiębiorstwami oraz małymi i średnimi przedsiębiorcami ustawa przewiduje obowiązek przeprowadzania raz na cztery lata audytu energetycznego oraz związane z tym obowiązki sprawozdawcze wobec Prezesa URE.