Firma X postanowiła wystąpić na drogę sądową przeciwko zakładowi ubezpieczeń, domagając się zwrotu ponad 100 tys. zł, czyli kwoty odszkodowania z odsetkami, jakie musiała wypłacić rodzicom porażonego prądem pracownika. Swoje roszczenie przedsiębiorca oparł na twierdzeniu, iż przed zawarciem umowy wskazał agentce ubezpieczeniowej pozwanego, iż kluczowym dla niego jest zawarcie w treści umowy odpowiedzialności cywilnej OC pracodawcy względem pracowników, a ona zaniedbała swoje obowiązki i nie zaznaczyła stosownej klauzuli w umowie ubezpieczenia, jednocześnie wprowadzając go w błąd przez potwierdzenie, iż ten warunek spełniła.
Zakład ubezpieczeń stanął na stanowisku, iż brak jest podstaw do jakiejkolwiek jego odpowiedzialności względem powoda, gdyż zdarzenie, z którym wiąże swoje roszczenie nie było objęte umową ubezpieczenia.
Adekwatny związek przyczynowy
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd Okręgowy w Poznaniu uznał, iż roszczenie firmy X jest w rzeczywistości roszczeniem odszkodowawczym, bowiem powód dochodzi od pozwanego zapłaty odszkodowania za szkodę w postaci odszkodowania i zadośćuczynienia wypłaconego rodzicom zmarłego pracownika. Natomiast zdarzeniem, z którym powód wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego jest niewłaściwe wykonanie pracy przez agenta pozwanego.
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd okręgowy doszedł do przekonania, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części. Sąd wskazał, że zgodnie z treścią art. 11. ust. 1-3 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych odpowiada zakład ubezpieczeń, na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa. Jak wyjaśniono, warunkiem powstania obowiązku ubezpieczyciela naprawienia szkody jest wykazanie istnienia szkody, powstałej w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych, zdarzenia, które spowodowało tę szkodę oraz związku przyczynowego między szkodą a zdarzeniem. Przy czym odpowiedzialność ubezpieczyciela za działania agenta jest odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka. Zdaniem SO w realiach opisywanej sprawy, przesłanki odpowiedzialności pozwanego zakładu ubezpieczeń zostały wykazane.
Był związek przyczynowy
W ocenie sądu okręgowego niewątpliwie pomiędzy szkodą a zdarzeniem polegającym na niedopełnieniu należytej staranności przez agentkę ubezpieczeniową pozwanego przy zawieraniu umowy ubezpieczenia i niezaznaczeniu klauzuli odpowiedzialności cywilnej OC pracodawcy wobec pracowników zaistniał adekwatny związek przyczynowy. Jak zauważono, powstały po stronie powoda obowiązek wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania za śmierć pracownika nie zaistniałby, gdyby umowa ubezpieczenia zawarta przez strony objęła także ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej powoda jako pracodawcy względem jego pracowników, gdyż wówczas powyższe świadczenie zostałoby wypłacone w ramach ubezpieczenia. Jednocześnie powstanie takiego obowiązku stanowi normalne następstwo zaniechania agentki ubezpieczeniowej pozwanego, bowiem za powszechne uznać należy wystąpienie przez poszkodowanego z roszczeniem odszkodowawczym do bezpośrednio odpowiedzialnego za powstanie szkody, w sytuacji odmowy wypłaty odszkodowania przez jego ubezpieczyciela.
Należyta staranność w działaniu
Sąd okręgowy nie znalazł jednak podstaw do przypisania pozwanemu zakładowi ubezpieczeń odpowiedzialności w pełnej wysokości, bowiem reprezentujący firmę syn właściciela przy zawarciu umowy ubezpieczenia nie upewnił się co do jej wszystkich postanowień przed podpisaniem dokumentu, polegając na zapewnieniach agentki ubezpieczeniowej, iż uwzględniła ona wszystkie rodzaje ubezpieczenia uprzednio jej zgłoszone. Jak podkreślono, powód jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą, na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Tymczasem w myśl poglądu utrwalonego w orzecznictwie „czynności podejmowane przez podmiot gospodarczy trzeba uznać za wchodzące w zakres jego działalności gospodarczej wówczas, gdy pozostają w normalnym funkcjonalnym związku przyczynowym z tą działalnością, a w szczególności są podejmowane w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności tego podmiotu. - W przedmiotowej sprawie powód podjął decyzję o zawarciu z pozwanym umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej OC pracodawcy właśnie z uwagi na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, zatem zawarcie umowy ubezpieczenia pozostawało w funkcjonalnym związku z rodzajem prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej – wskazał SO. – W tej sytuacji przy ocenie okoliczności i skutków prawnych umowy (...), należało powoda traktować jak przedsiębiorcę, który powinien wykazać się należytą starannością i profesjo- nalizmem w działaniu – dodał.