Śmierć wspólnika a prawo do dotacji dla spółki cywilnej

Spółka cywilna nie ma szansy na dofinansowanie unijne, jeżeli zmieni się w niej wspólnik przed podpisaniem umowy w tej sprawie.

Aktualizacja: 16.12.2017 15:23 Publikacja: 16.12.2017 06:00

Śmierć wspólnika a prawo do dotacji dla spółki cywilnej

Foto: Fotorzepa, Krzysztof Skłodowski

Zarząd województwa poinformował wspólników spółki cywilnej, że nie podpisze z nimi umowy o dofinansowanie projektu. Jako powód podał przystąpienie do spółki nowego wspólnika. Był to syn zmarłego wspólnika.

Kto się liczy

Zarząd podkreślił, że spółka cywilna nie stanowi samodzielnego podmiotu prawa. Są nimi wspólnicy tej spółki. W konkursie na dofinansowanie projektu byli oceniani dwaj przedsiębiorcy wspólnie prowadzący działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej. Dlatego nie może zawrzeć umowy o dofinansowanie ze wspólnikiem, który nie podlegał tej ocenie. Spółka odwołała się do zarządu województwa, ale ten podtrzymał swoje pierwotne stanowisko co do odmowy podpisania umowy o dofinansowanie projektu.

Przecież była akceptacja

Spółka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach. W uzasadnieniu opisała jak przebiegały zmiany osobowe wśród wspólników spółki. Jej zdaniem skoro projekt spełnił wszelkie kryteria i 1 lutego 2017 r. został wybrany do dofinansowania na mocy uchwały zarządu, to nie ma podstaw do odmowy zawarcia umowy o dofinansowanie. Spółka stoi na stanowisku, że trwałość stosunków prawnych nawiązywanych przez spółkę cywilną jest powszechnie akceptowana zarówno w orzecznictwie sądów cywilnych jak i administracyjnych. Uzasadniając swoje stanowisko wspólnicy zdefiniowali termin „wnioskodawca" odwołując się do definicji beneficjenta zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 oraz art. 2 pkt 10 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013.

Wskazali, że definicja jest bardzo szeroka i mówi o „podmiocie prywatnym", co wskazuje w ocenie skarżących na celowe przyjęcie jak najszerszego grona podmiotów, które mogą zostać beneficjentami programu. Rozporządzenie nie posługuje się takimi pojęciami jak spółki kapitałowe czy osobowe, które mogłyby wskazywać, że pewne grupy podmiotów mogą być wyłączone z zakresu rozporządzenia.

Spółka cywilna jest instytucją funkcjonującą w obrocie prawnym. Choć przedsiębiorcami są jej wspólnicy, to posiada ona swój majątek będący majątkiem wspólnym wspólników, swoje cele gospodarcze, które są zorganizowane funkcjonalnie. Jej wspólnicy prowadzą jedno, wspólne przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 kodeksu cywilnego, a zatem jest to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej i faktu tego nie zmieniają zmiany osobowe w gronie wspólników. Na potwierdzenie swojego stanowiska skarżący wskazali na wyroki sądów powszechnych i administracyjnych. Zdaniem spółki orzecznictwo to każe przyjąć, że spółka cywilna jest na swój sposób bytem odrębnym od jej wspólników a zmiany osobowe, co do zasady, nie mają wpływu na przedsięwzięcia gospodarcze realizowane w ramach spółki.

W odpowiedzi na skargę zarząd podniósł, że zakres odpowiedzialności wspólników spółki cywilnej ma charakter osobisty i solidarny. Tylko oni mogą być podmiotami wyposażonymi w zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych, zdolność administracyjną lub zdolność sądową. Oceniając wniosek pod względem podmiotowym brał pod uwagę oddzielnie każdego z przedsiębiorców wchodzących w jej skład. W ocenie zarządu nie można akceptować wadliwego toku rozumowania wskazującego na to, że spółka cywilna może nawiązywać stosunki zobowiązaniowe. Owe stosunki mogą nawiązywać tylko i wyłącznie jej wspólnicy. Skoro instytucja zarządzająca uprawniona jest, a zarazem zobowiązana, do żądania zwrotu dofinansowania od byłych wspólników spółki cywilnej w przypadku zmiany w takiej spółce, to tym bardziej uprawniona jest do odmowy zawarcia umowy o dofinansowanie z innymi

Racja po stronie zarządu

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Według niego wnioskodawcą jest podmiot inicjujący postępowanie o dofinansowanie i uczestniczący w postępowaniu, w tym w procedurze konkursowej. W momencie zaś otrzymania dofinansowania, wnioskodawca staje się beneficjentem.

Z art. 52 ust. 2 ustawy wdrożeniowej wynika, że umowa o dofinansowanie projektu może zostać podpisana, jeżeli projekt spełnia wszystkie kryteria, na podstawie których został wybrany do dofinansowania. Inaczej rzecz ujmując wnioskodawcą może być jedynie podmiot, który w konsekwencji (zawarcia umowy) nabywa status beneficjenta środków pochodzących z określonego funduszu i a contrario statusu beneficjenta nie może uzyskać podmiot niebędący wnioskodawcą.W sytuacji więc, kiedy następuje w trakcie aplikowania zmiana podmiotu (wnioskodawcy), instytucja zarządzająca uprawniona staje się do odmowy zawarcia umowy z innym podmiotem, który nie był wnioskodawcą i nie został poddany procedurze oceny i wyboru projektu do dofinansowania.

W tej konkretnie sprawie wnioskodawcami byli inni przedsiębiorcy, od tych którzy chcieli przystąpić do zawarcia umowy o dofinansowanie. Można powiedzieć, że zmienił się status podmiotowy wnioskodawcy, a to na skutek zmiany podmiotów (wspólników) zamierzających realizować wspólne przedsięwzięcie (projekt) w ramach umowy spółki cywilnej.

Zdaniem WSA, spółka ta nie ma osobowości prawnej i jest cywilnoprawnym stosunkiem obligacyjnym łączącym określoną liczbę osób. Osoby te (wspólnicy) zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w oznaczony sposób (art. 860 Kodeksu cywilnego). W sferze natomiast stosunków zewnętrznych podmiotem praw i obowiązków są wszyscy wspólnicy. To wspólnikom spółki cywilnej przysługuje zdolność prawna oraz status przedsiębiorców. W konsekwencji to wspólnicy, a nie spółka cywilna, mogą być wnioskodawcami w postępowaniu o dofinansowanie i następnie beneficjentami otrzymanej pomocy.

Tym samym, instytucja zarządzająca stwierdzając po zakończeniu oceny i wyborze projektu, ale przed podpisaniem umowy, że pomoc skierowana zostałaby do podmiotów, które nie występowały o dofinansowanie miała obowiązek odmowy podpisania umowy o dofinansowanie.

Weryfikacja wniosku od strony podmiotowej możliwa jest na każdym etapie poprzedzającym zawarcie umowy. Stroną umowy może być bowiem podmiot, który spełnił wymagania danego programu, czego uzewnętrznieniem w omawianej sprawie był wynik konkursu.

Zmiana kręgu podmiotowego (zmiana przedsiębiorców występujących o dofinasowanie) po zakończeniu konkursu, a przed zawarciem umowy, sprzeciwia się zawarciu takiej umowy z innymi, nowymi podmiotami.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 12 października 2017 r.

sygnatura akt: I SA/Ke 416/17

Zarząd województwa poinformował wspólników spółki cywilnej, że nie podpisze z nimi umowy o dofinansowanie projektu. Jako powód podał przystąpienie do spółki nowego wspólnika. Był to syn zmarłego wspólnika.

Kto się liczy

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona