Ustawa implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/UE z 26 listopada 2014 r. w sprawie niektórych przepisów regulujących dochodzenie roszczeń odszkodowawczych za naruszenie prawa konkurencji państw członkowskich i Unii Europejskiej (DzUrz. UE seria L nr 349 z 5 grudnia 2014 r., s. 1–19), której podstawowym założeniem jest skuteczne egzekwowanie reguł konkurencji na drodze prywatnoprawnej w związku z naruszeniami prawa konkurencji (w szczególności pkt 3 i 5 preambuły tej dyrektywy).
Polski akt prawny wszedł w życie 27 czerwca 2017 r., ponadto stosowanie norm prawnych w nim uregulowanych zostało częściowo odłożone w czasie (przepisy przejściowe art. 36–38 ustawy), dlatego na orzecznictwo sądowe dotyczące tych przepisów będziemy musieli poczekać. W dotychczasowym orzecznictwie można jednak znaleźć wskazówki, jak dochodzić tych roszczeń na drodze prywatnoprawnej.
Początkowo istotne rozbieżności wywoływała nawet sama dopuszczalność stosowania przez sądy powszechne przepisów ustaw regulujących publiczne prawo ochrony konkurencji i konsumentów niezależnie od tego, czy prezes UOKiK prowadzi postępowanie w sprawie uznania za ograniczenie konkurencji zachowania ocenianego w postępowaniu zawisłym przed sądem cywilnym lub gospodarczym (zob. wyrok SN z 2 marca 2006 r., I CSK 83/05, orzecznictwo SN dostępne na www.sn.pl poza podanymi publikatorami, wyrok SN z 28 kwietnia 2004 r., III CK 521/02, LEX nr 255591, postanowienie SN z 27 października 1995 r., III CZP 135/95, LEX nr 24705, wyrok SN z 22 lutego 1994 r., I CRN 238/93, OSNC 1994, nr 10, poz. 198, wyroki SA w Warszawie z 25 listopada 2009 r., VI ACa 422/09, LEX nr 1120262 i z 27 kwietnia 2006 r., I ACa 77/05, LEX nr 1642499, wyrok WSA w Poznaniu z 6 kwietnia 2005 r., II SA/Po 915/04, orzeczenia.nsa.gov.pl).
SN w uchwale z 23 lipca 2008 r., III CZP 52/08, stwierdził, że „jeżeli do ustalenia nieważności umowy jest to niezbędne, sąd może samodzielnie stwierdzić naruszenie zakazu nadużywania pozycji dominującej (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, jedn. tekst: DzU z 2005 r. nr 244, poz. 2080 ze zm.), chyba że została już wydana ostateczna decyzja prezesa UOKiK stwierdzająca nadużycie pozycji dominującej (art. 9 ustawy)". W wyroku z 5 stycznia 2007 r., III SK 17/06, argumentował, iż w ustawach zawierających materię publicznoprawną model ochrony przed praktykami ograniczającymi konkurencję oparty był na ustawowym zakazie takich praktyk, a te są niedozwolone niezależnie od tego, czy kompetentny organ stwierdzi ich istnienie. Decyzja prezesa UOKiK ma charakter deklaratoryjny i w sferze prawa cywilnego nie tworzy nowego stanu prawnego. Nie ma formalnych przeszkód w dokonywaniu samodzielnych ustaleń w sprawie zawarcia umowy z zastosowaniem praktyk ograniczających konkurencję. Inny też jest przedmiot ochrony UOKiK w postępowaniu administracyjnym, a inny w postępowaniu sądowym: pierwszy dotyczy interesu publicznoprawnego, drugi praw podmiotowych stron, więc nie każda praktyka ograniczająca konkurencję musi zakończyć się interwencją prezesa UOKiK (por. też wyrok SA w Katowicach z 7 marca 2017 r., V ACa 252/16, www.orzeczenia.ms.gov.pl).
Kolejną wątpliwością sądów był wybór podstawy prawnej roszczeń obejmujący unormowania bezpodstawnego wzbogacenia, odpowiedzialności kontraktowej i – jak zdecydował unijny, a potem polski prawodawca we wskazanych na wstępie aktach prawnych – odpowiedzialności deliktowej.
