UOKiK nałoży karę finansową na firmę za brak zgłoszenia koncentracji

Zgodnie z ustawą antymonopolową firmy zamierzające przeprowadzić koncentrację, mają obowiązek zgłosić taki zamiar prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Jakie są zasady postępowania w takich sprawach?

Publikacja: 20.10.2017 06:50

UOKiK nałoży karę finansową na firmę za brak zgłoszenia koncentracji

Foto: 123RF

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: „prezes UOKiK", „prezes urzędu") wydał 19 września 2017 r. decyzję nakładającą karę finansową na przedsiębiorcę, który nie dopełnił obowiązku zgłoszenia do urzędu zamiaru koncentracji w celu uzyskania zgody na przeprowadzenie transakcji (sygnatura: DKK1-430/501/16/MAB). W tej sprawie Fermy Drobiu Woźniak w Żylicach (dalej: „FDW") przejęły bez zgody prezesa UOKiK część mienia Ferm Drobiu Borkowski. Za naruszenie przepisów ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: „ustawa antymonopolowa") FDW został obciążony karą wynoszącą łącznie 339 tys. zł. Jako że wskazani przedsiębiorcy należą do największych producentów w swojej branży, UOKiK wszczął postępowanie przeciwko FDW i ustalił, że transakcja przebiegła bez wymaganej zgody na koncentrację. Od decyzji Urzędu FDW przysługuje odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Mając tę sprawę na uwadze warto wyjaśnić, że zgodnie z ustawą antymonopolową, firmy zamierzające przeprowadzić koncentrację, mają obowiązek zgłosić taki zamiar prezesowi UOKiK.

Planowana transakcja podlega zgłoszeniu:

- jeżeli dotyczy podmiotów, których łączny obrót w roku poprzedzającym przekroczył 1 mld euro na świecie lub

- jeżeli dotyczy podmiotów, których łączny obrót w roku poprzedzającym przekroczył 50 mln euro w Polsce.

Kontrola urzędu ma na celu zapobieżenie nadmiernej konsolidacji, która prowadzić może do ograniczenia konkurencji na rynku. Obawa ta dotyczy przede wszystkim podmiotów, które w efekcie przeprowadzonej transakcji uzyskają lub umocnią swoją pozycję dominującą. Na gruncie ustawy antymonopolowej domniemywa się, że przedsiębiorca posiada pozycję dominującą, jeśli jego udział w rynku właściwym przekracza 40 proc.. Zaznaczyć przy tym należy, iż samo posiadanie pozycji dominującej nie jest zakazane. Zabronione przez przepisy jest natomiast jej nadużywanie.

Czym jest koncentarcja

Na gruncie ustawy antymonopolowej za koncentrację uważa się:

- przejęcie przez nabycie lub objęcie akcji, innych papierów wartościowych, udziałów lub w inny sposób – bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad jednym lub więcej przedsiębiorcami przez jednego lub więcej przedsiębiorców;

- utworzenie przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy;

- połączenie dwóch lub większej liczby przedsiębiorców oraz

- nabycie przez przedsiębiorcę części mienia (aktywów) innego przedsiębiorcy, jeżeli obrót realizowany przez nabywane mienie w Polsce w którymkolwiek z 2 lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie przekroczył równowartość 10 milionów euro.

Zgodnie z art. 16 ustawy antymonopolowej, regulującym kwestie obrotu firm branego pod ocenę, obrót ten obejmuje obrót zarówno przedsiębiorców bezpośrednio uczestniczących w koncentracji, jak i pozostałych przedsiębiorców należących do grup kapitałowych, do których należą przedsiębiorcy bezpośrednio uczestniczący w koncentracji.

Kiedy nie trzeba zgłaszać

Ustawa antymonopolowa wprowadza regulację, zgodnie z którą, z uwagi na potencjalnie niewielki wpływ planowanej transakcji – obowiązek zgłoszenia zamiaru koncentracji zostaje wyłączony. Katalog takich przypadków jest w ustawie antymonopolowej ściśle określony. Wyjątek ten dotyczy m.in. sytuacji, w których obrót przedsiębiorcy, nad którym przejmowana jest kontrola nie przekroczył na terytorium Polski w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie równowartości 10 mln euro. Inny przypadek wyłączający obowiązek dokonania zgłoszenia, dotyczy łączenia podmiotów należących do tej samej grupy kapitałowej.

Jaka jest procedura

Ustawa wprowadza dwuetapowe postępowanie w sprawach koncentracji przedsiębiorców.

Pierwszy etap postępowania antymonopolowego w sprawach koncentracji powinien zakończyć się w terminie 1 miesiąca od dnia jego wszczęcia. Przy czym do okresu tego nie wlicza się okresów oczekiwania na:

- dokonanie zgłoszenia przez pozostałych uczestników koncentracji;

- usunięcie braków lub uzupełnienie niezbędnych informacji,

- uiszczenie opłaty.

Drugi etap postępowania dotyczy przypadków, których analizy urząd nie był w stanie przeprowadzić w terminie 1 miesiąca. Dotyczy to spraw:

- szczególnie skomplikowanych,

- z których wynika, że istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo istotnego ograniczenia konkurencji na rynku w wyniku dokonania koncentracji lub

- wymagających przeprowadzenia badania rynku.

W tych ostatnich przypadkach, termin zakończenia postępowania w sprawach koncentracji ulega wydłużeniu o 4 miesiące. Co istotne, przedłużenie terminu zakończenia postępowania następuje w drodze postanowienia, na które nie przysługuje przedsiębiorcom zażalenie. Stąd też, obowiązku zgłoszenia przedsiębiorcy powinni dopilnować na jak najwcześniejszym etapie planowanej transakcji, w celu uniknięcia niepotrzebnego stresu związanego z wydłużonym czasem oczekiwania.

Możliwe są zastrzeżenia

Ponadto w trakcie postępowania UOKiK może wystosować do przedsiębiorcy zastrzeżenia do planowanej koncentracji. Tak było m.in. w przypadku zgody wydanej na przejęcie przez PGE kontroli nad EDF Polska. Analiza zebranego w sprawie materiału spowodowała, że prezes urzędu stwierdził, iż transakcja może ograniczyć konkurencję. W konsekwencji podjętych działań, urząd wydał warunkową zgodę na koncentrację. W treści decyzji (z 4 października 2017 r., sygnatura: DKK1-421/31/17/MAB) prezes UOKiK wskazał, iż transakcja pomiędzy PGE i EDF może dojść do skutku pod warunkiem sprzedaży na giełdzie większości energii produkowanej przez EDF, dzięki czemu potencjalny wzrost siły rynkowej PGE zostanie ograniczony. Taka decyzja ma na celu zapobieżenie zachwianiu równowagi pomiędzy konkurentami na rynku elektroenergetycznym.

Warto podkreślić, iż od 2004 r. jest to 25. decyzja urzędu nakładająca obowiązki na podmiot zgłaszający zamiar koncentracji.

Zgoda prezesa

Decyzje prezesa UOKiK są ważne przez dwa lata. Zgoda na koncentrację jest możliwa, jeżeli w wyniku jej wydania nie dojdzie do istotnego ograniczenia konkurencji na rynku. W przeciwnym razie, prezes urzędu wydaje decyzję o zakazie koncentracji przedsiębiorców. Dopuszczalne jest również zezwolenie na koncentrację pod pewnymi warunkami (tak jak w przypadku PGE i EDF Polska). W takiej sytuacji, prezes urzędu może nałożyć obowiązek (lub przyjąć zobowiązanie przedsiębiorców), w szczególności do:

- zbycia całości lub części majątku jednego lub kilku przedsiębiorców;

- wyzbycia się kontroli nad określonym przedsiębiorcą lub przedsiębiorcami (np. poprzez zbycie pakietu akcji lub udziałów);

- udzielenia licencji praw wyłącznych konkurentowi

Ponadto ustawa antymonopolowa umożliwia wydanie zgody pomimo ograniczenia konkurencji, pod warunkiem, że transakcja przyczyni się do rozwoju ekonomicznego bądź też postępu technicznego albo odniesie pozytywny wpływ na gospodarkę kraju.

Kara za niezłożenie wniosku

Sankcją za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia koncentracji jest kara pieniężna w wysokości do 10 proc. obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca, pomimo obowiązku, choćby nieumyślnie dokonał koncentracji bez uzyskania zgody prezesa urzędu. Dodatkowo, prezes urzędu może podjąć działania zmierzające do przywrócenia poprzedniego stanu (np. poprzez odsprzedaż części udziałów). ?

Zdaniem autorki

Aleksandra Berger, prawnik w kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy

Warto pamiętać, że w 2015 r. urząd opublikował dokument „Wyjaśnienia w sprawie kryteriów i procedury zgłaszania zamiaru koncentracji prezesowi UOKiK". Miał on pomóc przedsiębiorcom interpretować przepisy nakładające wymogi zgłoszenia zamiaru koncentracji oraz zapobiec niedopełnianiu przez nich obowiązków. Należy jednak zastrzec, iż dokument ten nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego, a tym samym jego treść nie wiąże sądów i organów administracji publicznej. Jest to raczej podsumowanie dotychczasowej praktyki orzeczniczej w zakresie oceny zgłaszanych wniosków dotyczących koncentracji. Stanowi jednak pomocne narzędzie przygotowujące firmy do planowanej transakcji. ?

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: „prezes UOKiK", „prezes urzędu") wydał 19 września 2017 r. decyzję nakładającą karę finansową na przedsiębiorcę, który nie dopełnił obowiązku zgłoszenia do urzędu zamiaru koncentracji w celu uzyskania zgody na przeprowadzenie transakcji (sygnatura: DKK1-430/501/16/MAB). W tej sprawie Fermy Drobiu Woźniak w Żylicach (dalej: „FDW") przejęły bez zgody prezesa UOKiK część mienia Ferm Drobiu Borkowski. Za naruszenie przepisów ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (dalej: „ustawa antymonopolowa") FDW został obciążony karą wynoszącą łącznie 339 tys. zł. Jako że wskazani przedsiębiorcy należą do największych producentów w swojej branży, UOKiK wszczął postępowanie przeciwko FDW i ustalił, że transakcja przebiegła bez wymaganej zgody na koncentrację. Od decyzji Urzędu FDW przysługuje odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe