Choć liczba opatentowanych wynalazków wzrosła dwukrotnie, nie przełożyło się to na analogiczny wzrost ich wykorzystania – jedynie 20 proc. z nich znalazło zastosowanie w praktyce. Tymczasem w krajach o wysokim stopniu rozwoju za nieefektywne uważa się mniejsze niż 50 proc. wykorzystanie uzyskanych patentów. NIK zwraca również uwagę, że tylko 5 proc. zdobytych patentów stanowiły patenty zagraniczne, które są szczególnie ważne dla gospodarki.
Dawniej JBR
Czym są instytuty badawcze (do 2010 r. funkcjonujące jako jednostki badawczo - rozwojowe)? To, obok instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk oraz uczelni, istotna część systemu nauki. Reforma nauki z 2010 r. przekształciła jednostki badawczo - rozwojowe w instytuty badawcze podlegające ścisłym zasadom kontroli oraz systematycznemu audytowi.
W Polsce obecnie działa 115 instytutów badawczych, 70 instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk oraz 755 jednostek podstawowych uczelni (są to jednostki poddawane ocenie parametrycznej). Instytuty badawcze w większości zajmują się działalnością w obszarze nauk ścisłych i inżynierskich (58 proc.) oraz nauk o życiu (34 proc.), natomiast pozostałe (8 proc.) funkcjonują w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych. Instytuty, ze względu na swoje zadania statutowe i kierunki prowadzonych prac badawczo-rozwojowych są nadzorowane przez właściwych ministrów (najwięcej instytutów nadzoruje Minister Gospodarki - 53, pozostali ministrowie nadzorują od 1 do 16 instytutów).
Ze względu na swoje zadania statutowe i kierunki prowadzonych prac badawczo - rozwojowych, instytuty są nadzorowane przez właściwych ministrów. Ich działalności naukowo - badawcza i wdrożeniowa podlega ocenie Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Kontrolerzy NIK byli w ośmiu instytutach badawczych oraz w pięciu ministerstwach nadzorujących objęte kontrolą instytuty badawcze. Oprócz tego badaniem kwestionariuszowym objęto 107 instytutów badawczych, w tym 36 prowadzących działalność naukową w dziedzinie nauk o życiu, siedmiu – w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych oraz 64 – nauk ścisłych i inżynierskich. Dla porównania analizie poddano 68 instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk oraz 85 wydziałów szkół wyższych.