Inwestycja na terenie starego cmentarza

Przedsiębiorca planujący budowę hotelu na działce, na której do czasów II wojny światowej znajdował się kirkut, musi uzyskać zgodę komisji rabinicznej. Bez niej nie rozpocznie robót.

Aktualizacja: 07.10.2017 11:38 Publikacja: 07.10.2017 08:00

Inwestycja na terenie starego cmentarza

Foto: AdobeStock

Przedsiębiorca Jarosław S. złożył wniosek do burmistrza o ustalenie warunków zabudowy dla hotelu z restauracją, salą konferencyjną oraz aulą koncertową, a ten je wydał. Obwarował je jednak licznymi warunkami. Okazało się bowiem, że na części działki, gdzie miała powstać inwestycja znajdował się w przeszłości cmentarz żydowski.

Musi minąć 40 lat

Z tego powodu burmistrz zalecił, by Jarosław S. budowę hotelu uzgodnił z powiatowym konserwatorem zabytków. To jednak nie wszystko. Burmistrz zażądał też przedstawienia przez Jarosława S. zgody Komisji Rabinicznej do Spraw Cmentarzy Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych użycie terenu cmentarnego (po zamknięciu cmentarza) na inny cel nie może nastąpić przed upływem 40 lat od dnia ostatniego pochowania na nim zwłok.

Po upływie tego terminu wójt (burmistrz, prezydent miasta) może wydać decyzję o użyciu terenu cmentarnego na inny cel zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego. Jeśli jednak, teren cmentarny stanowi lub stanowił uprzednio własność kościoła katolickiego lub innego kościoła albo związku wyznaniowego, wydanie decyzji o użyciu terenu cmentarnego na inny cel wymaga zgody właściwej władzy tego kościoła lub związku wyznaniowego.

Burmistrz w decyzji nakazał też, by inwestor na własny koszt dostosował parametry techniczne drogi dojazdowej do projektowanego hotelu. Chodzi o to, by mogły w przyszłości dojechać do niego autokary oraz samochody dostawcze obsługujące obiekt. Zażądał również, by Jarosław S. przedstawił na etapie ustalania warunków zabudowy, koncepcję lokalizacji miejsc postojowych na mapie w skali 1:500.

Ponowne rozpoznanie

Jarosław. S. wniósł odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu. Jego zdaniem na działce nie znajdują się żadne pozostałości dawnego cmentarza żydowskiego. Do wniosku dołączył dowód w postaci sprawozdania z badań geofizycznych metodą georadarową wykonanych na spornym terenie. Wykazywały one, że nie było na nim cmentarza żydowskiego. Protestował też przeciwko przebudowie ulicy.

SKO uchyliło decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania burmistrzowi. Doszukało się w niej bowiem licznych uchybień.

Z informacji na stronach internetowych o historii cmentarza żydowskiego wynika jednoznacznie, że cmentarz 1 września 1939 r., już nie funkcjonował.

Dalej SKO stwierdził, że hotel nie będzie miał dostępu do drogi publicznej, gdyż ulica, przy której ma stać ze względu na stan techniczny oraz parametry uniemożliwią dojazd autobusem do projektowanego obiektu.

Jarosław S. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, a ten uznał ją za zasadną.

WSA skrytykował sposób, w jaki SKO odniosło się do istotnej w sprawie kwestii lokalizacji cmentarza żydowskiego. Według niego burmistrz słusznie powołał się na art. 6 ust 1 ustawy o cmentarzach i nakazał uzyskanie zgody komisji rabinicznej.

Trzeba uszanować zmarłych

WSA powołał się dodatkowo na ustawę z 17 maja 1989r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Zgodnie z art. 2 pkt 12, korzystając z wolności sumienia i wyznania obywatele mogą w szczególności otrzymać pochówek zgodny z wyznawanymi zasadami religijnymi lub przekonaniami w sprawach religii. Natomiast art. 19a tej ustawy reguluje, że kościoły i inne związki wyznaniowe mają prawo posiadania, zarządzania oraz zakładania i poszerzania cmentarzy grzebalnych.

Ponadto ze znajdującego się w aktach sprawy pisma Komisji Rabinicznej do Spraw Cmentarzy z 8 maja 2017r. termin „likwidacja cmentarza" nie istnieje w prawie żydowskim. W judaizmie cmentarz żydowski pozostaje cmentarzem aż do Dnia Sądu Ostatecznego. Wynika to z wiary w świętość szczątków ludzkich, które na zawsze pozostają w łączności z ludzką duszą.

Z tego powodu zdaniem WSA kwestia lokalizacji cmentarza żydowskiego ma istotny wpływ na wynik tej konkretnie sprawy. Mim to SKO nie dokonało analizy zgromadzonego materiału dowodowego i poprawności wyznaczenia położenia cmentarza żydowskiego przez burmistrza, tym samym wyznaczenia przez organ I instancji obszaru wyłączonego z zabudowy.

SKO nie odniósł się przy tym do zarzutów formułowanych w odwołaniu dotyczących tej istotnej dla sprawy kwestii. Kolegium w swojej decyzji w sposób ogólny odwołało się bowiem do ugody zawartej pomiędzy gminą a Związkiem Gmin Żydowskich RP oraz ustaleń zawartych w Internecie dotyczących lokalizacji kirkutu na terenie miasta, nie konfrontując tego z materiałem zgromadzonym w sprawie.

Przedwczesne ustalenia

Tymczasem z akt sprawy wynika, że burmistrz prowadził obszerne postępowanie mające na celu ustalenie przebiegu granic cmentarza żydowskiego. SKO nie oceniło jednak tak zgromadzonego materiału dowodowego, nie odniosło się również do wniosków dowodowych zgłaszanych przez stronę skarżącą.

Co do przebudowy ulicy sąd zgodził się z SKO, że tego typu ustalenia w decyzji o warunkach zabudowy są przedwczesne.

Zdaniem WSA burmistrz bezprawnie nakazał Jarosławowi S. przedstawić na etapie ustalania warunków zabudowy koncepcję lokalizacji miejsc postojowych na mapie w skali 1:500. Wszystkie te warunki określa się na etapie udzielania inwestorowi pozwolenia na budowę.

Z tych m.in. powodów WSA uchyliło zaskarżoną decyzję i nakazało SKO zająć się sprawą ponownie. Sąd dał jednocześnie wskazówki, na co kolegium ma zwrócić uwagę.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 6 września 2017 r.

sygnatura akt: IV SA/Po 611/17

Przedsiębiorca Jarosław S. złożył wniosek do burmistrza o ustalenie warunków zabudowy dla hotelu z restauracją, salą konferencyjną oraz aulą koncertową, a ten je wydał. Obwarował je jednak licznymi warunkami. Okazało się bowiem, że na części działki, gdzie miała powstać inwestycja znajdował się w przeszłości cmentarz żydowski.

Musi minąć 40 lat

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona