Dotacje unijne: konsorcja firm i jednostek naukowych łatwiej zdobędą dofinansowanie

Znaczna część środków unijnych, jaka trafia do przedsiębiorców, ma swój jasno określony cel. Jest nim prowadzenie badań przemysłowych, prac rozwojowych, czyli tych procesów, które mogą prowadzić do stworzenia nowych towarów, usług, technologii lub przyczynić się do unowocześnienia, zmodernizowania wyrobów i procesów już znanych. Dzięki temu ma się zwiększać innowacyjność polskich firm i wzrastać ich konkurencyjność.

Działanie 4.1.4 „Projekty aplikacyjne", które składa się na program „Inteligentny rozwój" nie jest pod tym względem wyjątkowe. Także ono opiera się na udzielaniu bezzwrotnych dotacji na realizację projektów badawczo-rozwojowych. Tym, co stanowi o jego specyfice, jest tylko to, że wnioski o dofinansowanie mogą tu składać wyłącznie konsorcja złożone z przedsiębiorców i jednostek naukowo-badawczych. Oprócz podstawowego celu: prowadzenie badań, wdrażanie nowych pomysłów, rozwijanie konkurencyjności, ma także wspomóc rozwój współpracy na linii biznes – sektor badawczy. Ani jedna grupa, ani druga, działając samodzielnie, nie sięgnie bowiem po pieniądze przypisane do tego działania. Muszą zewrzeć szyki i tylko współpraca daje im szansę na sukces.

Jednak o tym ostatnim decyduje jeszcze wiele innych czynników. Są one ukryte w kryteriach formalnych i merytorycznych, które służą weryfikacji i ocenie każdego wniosku. Tylko ten, który sprosta im i pozwoli konsorcjum zdobyć jak największą liczbę punktów, może otwierać drogę do unijnego dofinansowania.

W tym kontekście dobrą informacją dla firm i jednostek naukowych, które chciałyby nawiązać współpracę, powinna być ta o złagodzeniu części kryteriów. W szczególności tych, które mogły blokować drogę do dotacji naprawdę dobrym projektom. Te nowe, złagodzone kryteria (w porównaniu z tymi stosowanymi w konkursach w 2015 i 2016 roku) będą obowiązywać już w najbliższym naborze wniosków, który staruje 18 września i będzie prowadzony do 18 grudnia, z zastrzeżeniem podziału naboru na etapy >patrz ramka.

Krajowa nowość

Najważniejszą zmianą względem dotychczas obowiązujących zasad przyznawania dofinansowania jest rezygnacja z wymogu o charakterze dostępowym w ramach kryterium: „Planowane rezultaty projektu charakteryzują się nowością w skali światowej". Zostało ono zastąpione kryterium punktowanym „Nowość rezultatów projektu" stosowanym także w ramach pierwszej osi programu „Inteligentny rozwój". Projekty będą premiowane w zależności od stopnia nowości ich rezultatów.

Ocena taka dokonywana będzie w skali od 0 do 5 pkt., przy czym liczba przyznanych punktów oznacza, że projekt spełnia dane kryterium w stopniu:

- 5 – doskonałym,

- 4 – bardzo dobrym,

- 3 – dobrym,

- 2 – przeciętnym,

- 1 – niskim,

- 0 – niedostatecznym.

Wymagany próg punktowy, warunkujący pozytywną ocenę projektu, wynosi 3 pkt. Maksymalna liczba punktów zostaje przyznana dla projektu, który charakteryzuje się nowością w skali globalnej.

Opisując to kryterium bardziej szczegółowo, ocenie podlega czy rezultat projektu – produkt/technologia/usługa, charakteryzuje się nowością co najmniej w skali polskiego rynku, w kontekście posiadanych przez niego nowych cech, funkcjonalności, w porównaniu do rozwiązań dostępnych na rynku. W przypadku innowacji produktowej - nowość rezultatów projektu (co najmniej w skali polskiego rynku) jest rozumiana jako znacząca zmiana, tzn. podczas oceny wniosku brane pod uwagę będą wskaźniki jakościowe i ilościowe, które odróżniają ten produkt od występujących na rynku produktów o podobnej funkcji podstawowej. W przypadku innowacji procesowej - nowość rezultatów projektu rozumiana jest jako wprowadzenie zmian technologicznych (co najmniej w skali polskiego rynku). W ramach oceny przedmiotowego kryterium weryfikacji podlegać będzie, czy technologia wykorzystana w procesie stanowi nowość w skali polskiego rynku oraz czy mamy do czynienia ze znaczącą zmianą w zakresie technologii, urządzeń oraz/lub oprogramowania. Dokonując oceny eksperci będą mieli na względzie, iż priorytetem jest wspieranie powstania innowacyjnych produktów/technologii/usług, które nie są jeszcze dostępne na polskim rynku lub też takich, które są dostępne, ale oferują nowe, innowacyjne funkcjonalności co najmniej w skali polskiego rynku.

Najważniejsze jest w każdym razie to, że projekty charakteryzujące się nowością w skali kraju będą teraz również dopuszczone do dofinansowania, natomiast maksymalna liczba punktów zostanie przyznana dla projektu, który charakteryzuje się nowością w skali globalnej. Ponadto, z nowego zestawu kryteriów usunięte zostało to mówiące o tym że „Planowane rezultaty projektu mają cechy innowacji przełomowej". Łącznie powinno to otworzyć drogę do aplikowania o środki wielu przedsiębiorcom (konsorcjom), którzy wcześniej nie podejmowali o to starań, zdając sobie sprawę z tego, że nie sprostają wyśrubowanym kryteriom.

Inteligentne specjalizacje

Tym, co pozostało i jest charakterystyczne dla wszystkich dotacji przyznawanych w obszarze badań i prac rozwojowych, jest wymóg wpisania się w jedną z krajowych inteligentnych specjalizacji (regionalnych specjalizacji, gdy mowa o dofinansowaniu z programów regionalnych). Jest to kryterium obligatoryjne.

Weryfikacji podlega, czy rozwiązanie będące przedmiotem projektu wpisuje się w dokument strategiczny pn. „Krajowa Inteligentna Specjalizacja", stanowiący załącznik do Programu Rozwoju Przedsiębiorstw przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 8 kwietnia 2014r. KIS jest dokumentem otwartym, który podlega ciągłej weryfikacji i aktualizacji w trakcie procesu „przedsiębiorczego odkrywania" w oparciu o system monitorowania oraz zachodzące zmiany społeczno–gospodarcze. W związku z tym obowiązująca w danym konkursie jest wersja dokumentu wskazana w dokumentacji konkursowej (zamieszczona na stronie internetowej NCBR).

Przedsiębiorca (przedsiębiorcy) i jednostka naukowa (jednostki) muszą także wspólnie wykazać, że posiadają potencjał do przeprowadzenia opisanego we wniosku o dofinansowanie projektu, przede wszystkim osiągnięcia jego celów. Weryfikacji tego służą dwa kryteria: „Kadra zarządzająca oraz sposób zarządzania w projekcie umożliwia jego prawidłową realizację" oraz „Zespół badawczy oraz zasoby techniczne zapewniają prawidłową realizację zaplanowanych w projekcie prac B+R".

Liczy się potencjał

Ocena w pierwszym kryterium polegać będzie w szczególności na weryfikacji następujących aspektów:

- czy proponowany sposób zarządzania projektem jest adekwatny do jego zakresu i zapewni jego sprawną, efektywną, terminową i pełną realizację,

- czy zaproponowany podział ról i zadań w zespole zarządzającym projektem jest optymalny, pozwala na podejmowanie kluczowych decyzji w sposób efektywny i zapewnia właściwy monitoring i nadzór nad postępami w realizacji projektu,

- czy wiedza i doświadczenie poszczególnych osób z zespołu zarządzającego w zakresie prowadzenia projektów B+R i wdrażaniu ich wyników jest adekwatna i zapewnia osiągnięcie zakładanych w projekcie celów.

Wnioskodawca (odpowiednio lider konsorcjum oraz konsorcjant/konsorcjanci) ma obowiązek posiadania umów warunkowych z członkami kluczowego, z punktu widzenia realizacji projektu, personelu zarządzającego (nie dotyczy pracowników wnioskodawcy).

Natomiast w zakresie drugiego kryterium ocenie podlega w jakim stopniu:

- kluczowy personel zaangażowany w realizację projektu posiada doświadczenie adekwatne do zakresu i rodzaju zaplanowanych prac, w tym w realizacji projektów obejmujących prace B+R nad innowacyjnymi rozwiązaniami, których efektem były wdrożenia wyników prac B+R do działalności gospodarczej,

- liczba osób zaangażowanych w realizację prac B+R (lub planowanych do zaangażowania) jest adekwatna do zakresu i rodzaju zaplanowanych prac B+R i zapewnia prawidłową realizację projektu,

- wnioskodawca (odpowiednio lider konsorcjum oraz konsorcjant/konsorcjanci) dysponuje odpowiednimi zasobami technicznymi (lub planuje pozyskać), w tym infrastrukturą naukowo-badawczą (pomieszczeniami, aparaturą naukowo – badawczą oraz innym wyposażeniem niezbędnym do realizacji prac B+R w projekcie), zapewniającą prawidłową realizację projektu zgodnie z zaplanowanym zakresem rzeczowym,

- zasoby kadrowe i techniczne zostały właściwie dobrane do rodzaju i zakresu zaplanowanych w poszczególnych etapach prac,

- występuje komplementarność kompetencji i zasobów partnerów,

- dobór partnerów do prac B+R umożliwia optymalne wykorzystanie zasobów poszczególnych podmiotów,

- lider konsorcjum posiada odpowiednie doświadczenie w zarządzaniu projektami B+R i komercjalizacji ich wyników, w tym koordynacji tych projektów.

Własność intelektualna

Pewnej modyfikacji poddano także kryterium „Własność intelektualna nie stanowi bariery dla wdrożenia rezultatów projektu". W nowym brzmieniu jasno precyzuje, że badanie stanu techniki może być dokonane przez rzecznika patentowego, jak również przez wnioskodawcę samodzielnie. W przypadku gdy wnioskodawca sam przeprowadził takie badanie, ekspert oceniający powinien mieć prawo weryfikacji jego kroków. Doprecyzowane zostało, że musi też być podana m.in. klasyfikacja patentowa, co zmusza wnioskodawcę do dodatkowego dookreślenia swojego pomysłu.