Czy podatnicy powinni się obawiać masowych kontroli

Obecnie fiskus najczęściej wysyła SMS lub mail z powiadomieniem o nieprawidłowościach w przesyłanych JPK. Zapowiada jednak wprowadzenie twardej analityki umożliwiającej identyfikowanie przestępstw podatkowych na podstawie tych plików.

Aktualizacja: 19.08.2017 12:39 Publikacja: 19.08.2017 06:00

Czy podatnicy powinni się obawiać masowych kontroli

Foto: 123RF

W ostatnim czasie Ministerstwo Finansów zaprezentowało statystyki wskazujące na wykorzystanie plików JPK przy czynnościach sprawdzających. Zaskakiwać może znacząca liczba przeprowadzonych czynności sprawdzających – do 30 kwietnia 2017 r. organy podatkowe przeprowadziły i zakończyły łącznie 7530 takich postępowań, a 3458 nadal pozostaje w toku.

Duża liczba weryfikowanych plików nie miała jednak znacznego przełożenia na postępowania podatkowe i kontrolne. Tych pierwszych rozpoczęto sześć, z czego cztery pozostają w toku. Natomiast drugich rozpoczęto 20, z czego tylko cztery zostały zakończone.

Preferowany kontakt drogą elektroniczną

Preferowaną przez Ministerstwo Finansów formą kontaktu z podatnikami jest droga elektroniczna. Tym, którzy udostępnili swoje dane kontaktowe (adres email lub numer telefonu komórkowego), Centrum Analiz i Planowania Administracji Skarbowej (CAiPAS) we Wrocławiu rozsyła w formie elektronicznej komunikaty zwrotne dotyczące poprawności raportowanych danych.

W odniesieniu do struktury JPK_VAT złożonej za marzec 2017 r., CAiPAS wysłało w maju ponad 5,5 tys. wiadomości email oraz 2,6 tysiąca wiadomości SMS dotyczących rozbieżności w kwotach w pliku JPK i deklaracjach VAT oraz rozbieżności co do wykazanych kwot transakcji oraz odliczeń VAT od faktur wystawionych przez kontrahentów niezarejestrowanych jako czynni podatnicy VAT. Powiadomienia były również wysyłane listownie. Co istotne, otrzymanie takiego powiadomienia umożliwia podatnikowi zareagowanie poprzez złożenie stosownej korekty deklaracji VAT. Pozwoli to uniknąć kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego a tym samym minimalizuje ryzyko wszczęcia postępowania karno-skarbowego. Jest to również rozwiązanie korzystne dla organów podatkowych, gdyż pozwala do minimum ograniczyć prowadzenie bardziej rozbudowanych czynności, mających na celu weryfikację rozliczeń w siedzibie podatnika, które z założenia są kosztowne i czasochłonne.

Udoskonalenie narzędzi sprawdzających

Znacząco udoskonalone zostały również narzędzia do analizy danych. Przykładowo, duży postęp zanotowano w wykrywaniu sieci powiązań pomiędzy podatnikami. Ponadto wprowadzane są analizy branżowe, dotyczące obrotu poszczególnymi towarami. ?

Ministerstwo Finansów twierdzi, że będzie w stanie sprawdzić, ile produktów z danej branży jest sprowadzanych do Polski, a ile jest eksportowanych.

Na podstawie takiej analizy w łatwy sposób resort finansów mógłby stwierdzić, że np. w przypadku obrotu smartfonami, do Polski sprowadzanych było kilkakrotnie mniej smartfonów niż jest eksportowanych i w efekcie w szybki sposób zareagować.

Na obecnym etapie rozwoju narzędzi analitycznych nie można natomiast wyłonić w sposób automatyczny podejrzanych transakcji czy kontrahentów zagranicznych zaangażowanych w wyłudzenie VAT.

Aby taka automatyzacja mogła nastąpić, musiałoby dojść do integracji danych z systemów zagranicznych z danymi polskimi.

Zgodnie z najświeższymi informacjami udzielonymi przez Ministerstwo Finansów, prowadzone są rozmowy z Czechami w tym zakresie.

Jakimi rozwiązaniami posługuje się MF

Spółka Aplikacje Krytyczne przy współpracy z Centrum Analiz i Planowania Administracji Skarbowej we Wrocławiu, będące jednocześnie jednostką specjalnego przeznaczenia w odniesieniu do analityki JPK, stworzyły narzędzie informatyczne o nazwie JPK Analizator. Jest ono przeznaczone do analizy danych zawartych w plikach JPK_VAT z innymi danymi będącymi w dyspozycji Krajowej Administracji Skarbowej oraz weryfikacji transakcji wykazanych przez podatników w plikach JPK_VAT.

Co więcej, zgodnie z informacjami publikowanymi przez Ministerstwo Finansów Analizator JPK został połączony z systemem zwanym Fundamentem Danych. Jego istotą jest stworzenie centralnej bazy danych pełniącej funkcję repozytorium na potrzeby raportów weryfikacyjnych generowanych przez Analizator JPK. W chwili obecnej Fundament Danych jest zasilony danymi z kilku systemów informatycznych Krajowej Administracji Skarbowej. Trwają prace nad zasileniem go w dane z kolejnych kilkudziesięciu źródłowych systemów informatycznych resortu finansów lub zewnętrznych baz danych.

Trwają również prace nad integracją Fundamentu Danych z Systemem Analitycznym Administracji Skarbowej (SAAS), który jest systemem zaawansowanej analityki opartej na statystyce. Na podstawie przytoczonych przykładów widać wyraźny trend dążenia do pełnej automatyzacji procesów w odniesieniu do analizy JPK, a tym samym marginalizację czynnika ludzkiego.

W jaki sposób analizowane są pliki JPK

Pliki JPK są analizowane na dwóch poziomach.

1. Pierwszy to kompleksowa, w pełni zautomatyzowana analiza wszystkich danych JPK otrzymanych od podatników, która odbywa się w Centrum Analiz i Planowania Administracji Podatkowej przy Izbie Administracji Skarbowej we Wrocławiu. W przypadku wykrycia nieprawidłowości, CAiPAS wysyła podatnikom automatyczne powiadomienia. Równocześnie informacje o wszystkich rozbieżnościach wykrytych podczas automatycznej weryfikacji zostają przesłane do właściwych organów Krajowej Administracji Skarbowej.

2. Drugi rodzaj analizy, który jest w istocie dalszą, pogłębioną weryfikacją, przeprowadzany jest przez właściwe organy Krajowej Administracji Skarbowej. Jeśli organ stwierdzi, że istnieją niezgodności między deklaracją VAT a ewidencją podatnika bądź między ewidencjami kontrahentów (czyli jeśli przykładowo podatnik deklaruje, że kupił produkt od określonego podmiotu, a podmiot ten nie deklaruje sprzedaży), wszczynane są czynności sprawdzające lub kontrola podatkowa.

Co resort bierze pod uwagę

W odpowiedzi z 24 czerwca 2017 r. na interpelację nr 13066 resort finansów wskazał, że w odniesieniu do struktury JPK_VAT wykonywane są testy mające na celu weryfikację:

- niezgodności co do kwot w plikach JPK_VAT i deklaracjach VAT za ten sam okres;

- niezgodności co do kwot transakcji wykazanych przez kontrahentów w złożonych przez nich plikach JPK_VAT;

- czy faktury zakupowe uwzględnione w plikach JPK_VAT zostały wystawione przez podmioty zarejestrowane jako czynni podatnicy VAT;

- różnic w zakresie wewnątrzwspólnotowych dostaw i nabyć towarów,

- różnic w zakresie dostaw i nabyć objętych odwrotnym obciążeniem.

Warto zauważyć, iż pliki JPK_VAT za luty, marzec, kwiecień i maj były weryfikowane tylko na podstawie trzech pierwszych testów. Konkluzji w zakresie dwóch ostatnich testów prawdopodobnie możemy się spodziewać w odniesieniu do rozliczeń za kolejne miesiące. ?

JPK w statystyce

Odnosząc się do wyników weryfikacji w plikach JPK złożonych za luty i marzec, zgodnie z opublikowanymi danymi, wykryto odpowiednio:

- 3993 (luty) i 3506 (marzec) rozbieżności w przekazanych plikach JPK_VAT i deklaracjach złożonych za tożsamy okres;

- 29 720 (luty) i 7295 (marzec) rozbieżności co do zgodności kwot transakcji wykazanych przez kontrahentów w plikach JPK_VAT;

- 11 592 (luty) i 13 680 (marzec) przypadków uwzględniania przez podmioty składające pliki JPK_VAT faktur VAT wystawionych przez podmioty, które nie posiadają statusu czynnego podatnika.

W ostatnim czasie Ministerstwo Finansów zaprezentowało statystyki wskazujące na wykorzystanie plików JPK przy czynnościach sprawdzających. Zaskakiwać może znacząca liczba przeprowadzonych czynności sprawdzających – do 30 kwietnia 2017 r. organy podatkowe przeprowadziły i zakończyły łącznie 7530 takich postępowań, a 3458 nadal pozostaje w toku.

Duża liczba weryfikowanych plików nie miała jednak znacznego przełożenia na postępowania podatkowe i kontrolne. Tych pierwszych rozpoczęto sześć, z czego cztery pozostają w toku. Natomiast drugich rozpoczęto 20, z czego tylko cztery zostały zakończone.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe