Dotacje unijne: ułatwienia dla przedsiębiorców w noweli ustawy wdrożeniowej

Powołanie osoby dbającej o interesy beneficjentów, odpowiedzialnej m.in. za gromadzenie wniosków i postulatów związanych z realizacją programów operacyjnych oraz doprecyzowanie zasad podziału konkursów o unijne pieniądze na etapy przewiduje nowela ustawy wdrożeniowej.

Publikacja: 16.08.2017 02:00

Dotacje unijne: ułatwienia dla przedsiębiorców w noweli ustawy wdrożeniowej

Foto: Fotolia.com

Przyjęta przez parlament i podpisana przez prezydenta nowelizacja ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 ma wprowadzić szereg ułatwień dla przedsiębiorców ubiegających się o finansowe wsparcie, innych potencjalnych beneficjentów oraz generalnie ułatwić proces wykorzystywania środków unijnych.

Znowelizowane przepisy zmieniają niektóre dotychczasowe zapisy, doprecyzowują pewne pojęcia, znoszą pewne reguły, ale także wprowadzają nowe rozwiązania. Takim jest niewątpliwie instytucja rzecznika funduszy europejskich. Ma on dbać o interesy starających się i korzystających ze środków europejskich i być odpowiedzialny m.in. za gromadzenie wniosków i postulatów związanych z realizacją programów operacyjnych, które powinny wpływać na dalsze usprawnienie systemu dystrybucji, wydatkowania i rozliczania dotacji. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek problemów, ma udzielać wsparcia w kontaktach z poszczególnymi instytucjami, które wdrażają fundusze unijne. Zgodnie z przepisami rzecznika obligatoryjnie powoła każda instytucja zarządzająca, a fakultatywnie inne podmioty włączone w system realizacji programów operacyjnych.

Koncentracja doświadczeń

Stanowi o tym dodany nowelą art. 14a, zgodnie z którym instytucja zarządzająca (np. Ministerstwo Rozwoju, każdy z zarządów województw – w zakresie regionalnych programów operacyjnych) jest obowiązana powołać, spośród swoich pracowników, rzecznika funduszy europejskich. Dodatkowo rzecznika może powołać, spośród swoich pracowników, także instytucja uczestnicząca w realizacji programów operacyjnych, inna niż instytucja zarządzająca (instytucja pośrednicząca lub wdrażająca, np. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Śląskie Centrum Przedsiębiorczości, Lubelska Agencja Wspierania Przedsiębiorczości). Zgodnie z tym przepisem do zadań rzecznika będzie należało w szczególności:

- przyjmowanie zgłoszeń dotyczących utrudnień i propozycji usprawnień w zakresie realizacji programu operacyjnego przez właściwą instytucję,

- analizowanie powyższych zgłoszeń i udzielanie wyjaśnień w ich zakresie,

- dokonywanie okresowych przeglądów procedur w ramach programu operacyjnego obowiązujących we właściwej instytucji,

- formułowanie propozycji usprawnień dla właściwej instytucji.

Konkurs w rundach

Przedsiębiorcy, którzy w poprzednim lub bieżącym okresie realizacji programów finansowanych ze środków unijnych, starali się je zdobyć, wiedzą, że walka o nie odbywa się zwykle poprzez konkursy. Właściwa instytucja ogłasza nabór wniosków, wyznaczając od kiedy do kiedy będą one przyjmowane. Czasem nabór może być otwarty, przez co rozumie się konkurs z datą oznaczającą początek przyjmowania aplikacji i z zastrzeżeniem, że będą one przyjmowane do wyczerpania budżetu. Konkursy organizowane w ostatnim czasie (np. konkursy przeprowadzane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju lub Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości) charakteryzowały się jeszcze tym, że były dzielone na etapy. Taki tryb przyspiesza procedurę oceny projektów i wyłaniania tych, które nie tylko spełniają kryteria danego programu wsparcia (działania), ale są także gotowe do realizacji. Dzięki temu rozwiązaniu część przedsiębiorców może cieszyć się z decyzji o przyznaniu dofinansowania bez potrzeby czekania na moment, w którym wszyscy zainteresowani przedsiębiorcy złożą swoje wnioski, nabór aplikacji zostanie oficjalnie zakończony i dopiero wówczas dojdzie do weryfikacji i oceny wszystkich dokumentów. Podział na etapy oznacza bowiem, że każdy obejmuje nabór wniosków, następnie ich ocenę i stworzenie listy rankingowej, wraz z umieszczeniem na niej projektów rekomendowanych do dofinansowania.

To, co było już pewną praktyką, znalazło teraz odzwierciedlenie w znowelizowanych przepisach. Zgodnie bowiem z art. 38 ustawy, wybór projektów do dofinansowania następuje w trybie:

- konkursowym,

- pozakonkursowym.

W myśl art. 39, w tym pierwszym trybie wniosek o dofinansowanie projektu jest składany w ramach konkursu organizowanego i przeprowadzanego przez właściwą instytucję. Konkurs jest postępowaniem służącym wybraniu do dofinansowania projektów, które spełniły kryteria wyboru projektów albo spełniły kryteria wyboru projektów i:

- uzyskały wymaganą liczbę punktów albo

- uzyskały kolejno największą liczbę punktów, w przypadku gdy kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w konkursie nie wystarcza na objęcie dofinansowaniem wszystkich projektów, o których mowa w punkcie pierwszym.

W powyższym zakresie nic się nie zmieniło. Natomiast nowela dodała do art. 39 ustęp 3, który stanowi, że konkurs może być podzielony na rundy. Runda konkursu obejmuje nabór projektów, ocenę spełniania kryteriów wyboru projektów i rozstrzygnięcie właściwej instytucji w zakresie wyboru projektów do dofinansowania.

Urzędowe dokumenty

Przedsiębiorcy starający się o unijne dofinansowanie, czy to w postaci bezzwrotnych dotacji, czy też preferencyjnego finansowania zwrotnego (tańsze, łatwiejsze do uzyskania pożyczki, poręczenia, gwarancje), powinni koncentrować się na meritum projektów. Dbać o ich innowacyjny, ekologiczny, rozwojowy, czy też społeczny charakter. Na pewno nie służy temu poświęcanie uwagi na potrzebę uzyskania zaświadczeń i potwierdzeń z urzędu skarbowego lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Stąd ucieszyć powinien przedsiębiorców, dodany nowelizacją, art. 50a. Zgodnie z nim, w toku postępowania w zakresie ubiegania się o dofinansowanie, w tym w toku procedury odwoławczej, oraz udzielania dofinansowania właściwa instytucja nie może żądać zaświadczeń ani dokumentów na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, jeżeli są one znane instytucji z urzędu lub są możliwe do ustalenia przez instytucję na podstawie:

- posiadanych przez nią ewidencji, rejestrów lub innych danych,

- rejestrów publicznych posiadanych przez inne podmioty publiczne, do których instytucja ma dostęp w drodze elektronicznej na zasadach określonych w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,

- wymiany informacji z innym podmiotem publicznym na zasadach określonych w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,

- przedstawionych przez wnioskodawcę do wglądu dokumentów urzędowych.

Mniej wytycznych

W nowelizowanych przepisach przewidziano także rezygnację z wytycznych programowych, do których stosowania beneficjenci są obecnie zobowiązani. Szacuje się, że aktualnie muszą oni dostosować się do zapisów ok. 100 różnych dokumentów (wytyczne, zalecenia, instrukcje, szczegółowe opisy osi priorytetowych). Jest to obciążenie, utrudniające realizację projektów. Po zmianie przepisów ma być tak, że przedsiębiorca, który podpisze umowę, będzie związany postanowieniami wyłącznie wytycznych wydawanych przez ministra rozwoju i finansów, w ściśle wskazanym zakresie. Tym samym zniknie obowiązek analizowania pewnej części dokumentów.

Kolejne zmiany zostały wprowadzone w zakresie oceny projektów, a także wnoszenia protestów, które będą mogły być wycofywane. Tak jak regulowała to dotychczasowa praktyka, każdy wniosek o dofinansowanie będzie w pierwszej kolejności oceniany w zakresie spełniania warunków formalnych. Na tym etapie instytucja sprawdza, czy wniosek zawiera wszystkie załączniki, jest poprawnie wypełniony i złożony we właściwym terminie. Jeżeli instytucja stwierdzi, że we wniosku są braki lub oczywiste pomyłki, to wezwie wnioskodawcę do ich uzupełnienia albo sama je poprawi i wniosek będzie mógł być skierowany do oceny merytorycznej. Na tym etapie sprawdzane będzie, czy wniosek spełnia tzw. kryteria wyboru projektów, które będą wskazane w regulaminie konkursu. Na tym etapie również będzie możliwe poprawienie wniosku zgodnie z regulaminem konkursu.

Jak już zostało zauważone, znowelizowane przepisy przewidują możliwość wycofania przez wnioskodawcę złożonego wcześniej protestu wobec negatywnej oceny wniosku o dofinansowanie. Rozwiązanie to ma pozwolić instytucji na szybszą i sprawniejszą ocenę pozostałych wniosków. Może być także korzystne dla przedsiębiorcy, jeżeli poprawiony wniosek o dofinansowanie będzie mógł złożyć w kolejnej rundzie danego konkursu. Należy jednak podkreślić, że zgodnie z brzmieniem art. 54a ust. 5 i 6, w przypadku wycofania protestu ponowne jego wniesienie jest niedopuszczalne. W takim wypadku wnioskodawca nie może także wnieść skargi do sądu administracyjnego.

Warto wreszcie zwrócić uwagę na skrócenie terminów związanych z procedurą odwołań. I tak, z 21 do 14 dni skrócono termin na weryfikację zasadności protestu, przez instytucję, która oceniała projekt, przed jego przekazaniem do instytucji odwoławczej. Czas na rozpatrzenie protestu skróci się z 30 do 21 dni, a łączne rozpatrzenie protestu z 60 do 45 dni. Także ta zmiana ma wpłynąć na szybkość oceny wniosków o dofinansowanie.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: m.koltuniak@rp.pl

Błędy formalne i oczywiste pomyłki

Zgodnie z art. 43 ust. 1, w razie stwierdzenia braków w zakresie warunków formalnych we wniosku o dofinansowanie projektu właściwa instytucja wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 7 dni i nie dłuższym niż 21 dni, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Natomiast zgodnie z ust. 2, w razie stwierdzenia oczywistej omyłki we wniosku o dofinansowanie projektu właściwa instytucja poprawia tę omyłkę z urzędu, informując o tym wnioskodawcę, albo wzywa wnioskodawcę do poprawienia oczywistej omyłki w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 7 dni i nie dłuższym niż 21 dni, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Ochrona dóbr intelektualnych wnioskodawcy

Przygotowując projekty unijne, m.in. te dotyczące planów w zakresie rozwijania produktów, usług lub technologii (prace B+R), wdrażania zupełnie nowych produktów lub wprowadzania zupełnie nowych modeli biznesowych przedsiębiorca zdradza wiele cennych informacji. Wśród nich mogą być te decydujące o jego przewadze konkurencyjnej nad innymi firmami działającymi w danej branży lub w danym sektorze. Dlatego warto pamiętać, że zgodnie z przepisami, dokumenty złożone do instytucji przez wnioskodawców w toku postępowania konkursowego nie będą udostępniane. Zapewni to ochronę wszystkich informacji, które wnioskodawcy przekazują danej instytucji w celu otrzymania dofinansowania.

Morze możliwości

Przedsiębiorcy mogą korzystać ze środków unijnych, które są dostępne poprzez programy operacyjne. Jeden taki program jest realizowany na obszarze każdego województwa (16 programów regionalnych). Do tego funkcjonują programy: „Inteligentny rozwój", „Wiedza, edukacja, rozwój", „Infrastruktura i środowisko", które mają ogólnokrajowy charakter. Wyjątkowy w tym zestawieniu jest program „Polska wschodnia", który jest propozycją dla makroregionu, składającego się z województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego.

Wejście w życie

Omawiane przepisy zostały opublikowane w Dzienniku Ustawa z 2017r., poz. 1475. Poza kilkoma wyjątkami, wejdą w życie drugiego września.

Przyjęta przez parlament i podpisana przez prezydenta nowelizacja ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 ma wprowadzić szereg ułatwień dla przedsiębiorców ubiegających się o finansowe wsparcie, innych potencjalnych beneficjentów oraz generalnie ułatwić proces wykorzystywania środków unijnych.

Znowelizowane przepisy zmieniają niektóre dotychczasowe zapisy, doprecyzowują pewne pojęcia, znoszą pewne reguły, ale także wprowadzają nowe rozwiązania. Takim jest niewątpliwie instytucja rzecznika funduszy europejskich. Ma on dbać o interesy starających się i korzystających ze środków europejskich i być odpowiedzialny m.in. za gromadzenie wniosków i postulatów związanych z realizacją programów operacyjnych, które powinny wpływać na dalsze usprawnienie systemu dystrybucji, wydatkowania i rozliczania dotacji. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek problemów, ma udzielać wsparcia w kontaktach z poszczególnymi instytucjami, które wdrażają fundusze unijne. Zgodnie z przepisami rzecznika obligatoryjnie powoła każda instytucja zarządzająca, a fakultatywnie inne podmioty włączone w system realizacji programów operacyjnych.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe