Od decyzji dotyczącej lokalizacji zjazdu z drogi publicznej odwołały się dwie strony o spornych interesach. Czy w takiej sytuacji wniesienie odwołania nie chroni żadnej z tych stron przed pogorszeniem ich dotychczasowej sytuacji?
Tak. W art. 139 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) przewidziano, że organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony, która wniosła odwołanie, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny. Przez „niekorzyść" należy rozumieć obiektywne pogorszenie sytuacji prawnej strony odwołującej się na skutek wydania decyzji przez organ odwoławczy.
O tym, czy nastąpi takie pogorszenie, przesądza zestawienie osnowy decyzji organu I instancji z projektowanym rozstrzygnięciem organu odwoławczego (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 26 marca 2014 r., sygn. II SA/Gd 77/14). Celem tej regulacji jest zapewnienie, aby strony mogły wykorzystywać instytucję dwuinstancyjności bez obaw, że skorzystanie ze środka odwoławczego może narazić odwołujący się podmiot na swoistą karę w postaci uzyskania decyzji odwoławczej jeszcze mniej korzystnej od pierwszoinstancyjnej (wyrok WSA w Gdańsku z 11 czerwca 2015 r., sygn. III SA/Gd 683/14).
Podkreśla się jednak, że zakaz orzekania na niekorzyść nie ma zastosowania w sytuacji, gdy odwołanie (zażalenie) wnoszą strony o przeciwstawnych interesach (por. wyrok WSA w Łodzi z 15 kwietnia 2014 r., sygn. II SA/Łd 188/14). Jak wyjaśnił WSA w Warszawie w wyroku z 23 listopada 2007 r. (sygn. VI SA/Wa 443/07), w sytuacji wielości stron postępowania, gdy odwołanie złożyły wszystkie strony i żądania wszystkich odwołań są zbieżne, zakaz orzekania na niekorzyść będzie dotyczył w równym stopniu wszystkich stron.
Natomiast w sytuacji, gdy odwołania złożyły strony o sprzecznych interesach i żądania odwołań są przeciwstawne, zagadnienie dopuszczalności orzekania na niekorzyść nie powstaje, skoro uwzględnienie żądania jednej ze stron (decyzja na korzyść strony) jest równoznaczne z nieuwzględnieniem żądania innej strony.
