Najpierw badania naukowe, potem zakup produktów

Tryb partnerstwa innowacyjnego został przewidziany w prawie unijnym w odpowiedzi na zapotrzebowanie instytucji zamawiających pochodzących ze wszystkich krajów UE, które dostrzegały potrzebę uregulowania procesu łączącego w sobie etap badań i rozwoju z późniejszą komercjalizacją ich wyników.

Publikacja: 28.07.2017 07:00

Najpierw badania naukowe, potem zakup produktów

Foto: Fotorzepa, Robert Gardzinski

Nowelizacja Prawa zamówień publicznych z 22 czerwca 2016 r. wprowadziła nową procedurę udzielania zamówień publicznych – partnerstwo innowacyjne.

Ten nowy tryb obejmuje dwa zasadnicze elementy, które dotychczas nie były łączone w ramach jednego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego:

- przeprowadzenie przez wykonawców etapu badań i rozwoju dotyczących innowacyjnego produktu, odpowiadającego potrzebom zamawiającego oraz

- zakup określonej ilości takich innowacyjnych produktów przez zamawiającego.

Partnerstwo innowacyjne jest zatem doskonałym narzędziem umożliwiającym łączenie w jednym procesie potencjału zamawiających, świata nauki i przedsiębiorców.

Jeśli innowacje mają się stać jednym z kół zamachowych naszej gospodarki, to jednym z inicjatorów projektów innowacyjnych mogą być zamawiający dysponujący znaczącymi środkami publicznymi. Taki był również cel projektodawcy zmian do Prawa zamówień publicznych, na co wskazuje uzasadnieniu do projektu nowelizacji z 22 czerwca 2016.

Dla kogo nowe rozwiązania

Partnerstwo innowacyjne jest skierowane przede wszystkim do zamawiających poszukujących nowych, niedostępnych na rynku rozwiązań lub rozwiązań wprowadzających znaczne udoskonalenia w produktach lub procesach już istniejących. Jest to istotny element, ponieważ ze swej istoty nowy tryb – jak większość projektów innowacyjnych – wymaga czasu i kosztów. Stąd też przed jego wszczęciem, zamawiający powinni dobrze rozpoznać zarówno swoje potrzeby, jak i możliwości oferowane przez istniejące już na rynku rozwiązania jak również zaawansowanie prac badawczych nad poszukiwanym rozwiązaniem. Oczywiste wydaje się stwierdzenie, że im bardziej zaawansowane są prace badawcze, tym większe są szanse doprowadzenia do ich komercjalizacji przy ograniczonych kosztach.

Wszczęcie procedury partnerstwa innowacyjnego powinno być zatem poprzedzone wszechstronną analizą. Wewnętrzne rozeznanie poczynione przez zamawiającego może zostać zakończone dialogiem technicznym, który na potrzeby partnerstwa innowacyjnego można nazwać roboczo dialogiem badawczym. Powinien on poprzedzać formalne wszczęcie postępowania a jego celem jest konsultacja z potencjalnymi wykonawcami (partnerami) przyjętych przez zamawiającego założeń. Pozwala on również na pozyskanie informacji i wiedzy o możliwościach oferowanych przez nich w tym zakresie. Jego efektem powinna być z jednej strony wstępna i kierunkowa akceptacja propozycji zamawiającego przez potencjalnych uczestników postępowania, z drugiej co najmniej rozważenie a w niektórych elementach z całą pewnością uwzględnienie postulatów zgłaszanych przez potencjalnych wykonawców (partnerów).

Negocjacje z ogłoszeniem

Procedura prowadzenia postępowania w trybie partnerstwa innowacyjnego łączy w sobie elementy trybu negocjacji z ogłoszeniem oraz dialogu konkurencyjnego. Przy ocenie warunków udziału w postępowaniu zamawiający uwzględnia w szczególności zdolności wykonawców w zakresie badań i rozwoju, jak również opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych produktów, usług lub robót budowlanych. W konsekwencji, należy liczyć się z udziałem w postępowaniu podmiotów łączących w sobie z jednej strony uczelnie i ośrodki badawczo-rozwojowe, z drugiej zaś przedsiębiorców dysponujących odpowiednim zapleczem technicznym pozwalającym na komercjalizację wyników prowadzonych badań. Wykonawcy (partnerzy) mogą zatem występować w różnych formach łączących odpowiednie kompetencje, wiedzę, doświadczenie i zaplecze techniczne oraz finansowe, tj. jako konsorcja lub korzystając z potencjału tzw. podmiotów trzecich i podwykonawców.

Kilka ofert, kilku wykonawców

Elementem charakterystycznym partnerstwa innowacyjnego jest to, że zamawiający może (ale nie musi) wybrać kilka ofert i w konsekwencji zawrzeć umowy partnerstwa innowacyjnego z kilkoma wykonawcami (partnerami). Powinno to służyć zwiększeniu szans na osiągnięcie zamierzonego rezultatu, jakim jest uzyskanie rozwiązania innowacyjnego spełniającego oczekiwania zamawiającego. Każdy z wykonawców (partnerów) będzie prowadził badania i prace rozwojowe w zakresie indywidualnie przedstawionego zamawiającemu w ofercie rozwiązania. W związku z tym, że każdy z wykonawców (partnerów) pracuje nad swoim indywidualnym rozwiązaniem chronionym tajemnicą przedsiębiorstwa, zamawiający jest zobowiązany do przewidzenia stosowanych mechanizmów i procedur ochrony udostępnianych mu informacji. Wszelkie wiadomości mogą być przekazywane innym wyłącznie po uzyskaniu zgody zainteresowanego.

Konieczne jest również przewidzenie przez zamawiającego mechanizmów pozwalających mu na weryfikację postępów prac i ewentualne zakończenie współpracy z wykonawcą (parterem), który albo nie spełnia uzgodnionych oczekiwań lub który – wedle z góry uzgodnionych kryteriów oceny – spełnia je gorzej od pozostałych.

Co z wynagrodzeniem

Warto zwrócić uwagę na to, że zamawiający powinien przewidzieć odpowiednie wynagrodzenie dla wykonawców (partnerów), z którymi zostały zawarte umowy partnerstwa. Jak przewidziano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji i co wynika również z treści przepisów unijnych, może ono uwzględniać jedynie poniesione na danym etapie koszty, ale też może obejmować rozsądny poziom zysku dla wykonawców (partnerów).

Efektem końcowym partnerstwa powinien być wybór dostawcy innowacyjnego rozwiązania. Istotne, jest to, aby to innowacyjne rozwiązanie, którym może być zarówno produkt (w tym robota budowlana), usługa lub określony proces odpowiadało wymaganiom zamawiającego i kosztom przewidzianym między zamawiającym a wykonawcą lub wykonawcami na etapie zawarcia umów partnerstwa.

Uzyskanie innowacyjnego produktu w trybie partnerstwa innowacyjnego nie jest możliwe bez elementu badawczo-rozwojowego. W związku z tym wyjaśnienia wymaga kwestia tego, czym w rozumieniu przepisów jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej przez przedsiębiorców oraz prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w projektach B+R.

Twórczy wkład

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania przez prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Jednocześnie badania naukowe dzieli się na badania podstawowe, stosowane i przemysłowe.

Przez badania podstawowe należy rozumieć oryginalne prace badawcze eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne. Jako badania stosowane należy rozumieć prace badawcze podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy, zorientowane przede wszystkim na zastosowanie w praktyce. Natomiast badania przemysłowe to badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług.

Pamiętać należy, że badania te uwzględniają tworzenie elementów składowych systemów złożonych, budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym lub w środowisku symulującym istniejące systemy, szczególnie do oceny przydatności danych rodzajów technologii, a także budowę niezbędnych w tych badaniach linii pilotażowych, w tym do uzyskania dowodu w przypadku technologii generycznych.

W praktyce oznacza to dla zamawiającego przygotowującego się do partnerstwa innowacyjnego konieczność szczegółowego określenia typu zamawianych badań naukowych i wskazania z dużą precyzją, jakie wyniki wykonawca (partner) powinien osiągnąć i na którym etapie prowadzonych badań może zostać wyeliminowany z procedury.

Oprócz badań naukowych, w przypadku partnerstwa innowacyjnego mowa jest również o pracach rozwojowych.

Demonstracje, testowanie i walidacja

Prace rozwojowe, zgodnie z przepisami wskazanej ustawy, rozumiane są jako opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych oraz demonstracje, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony, jak również jako opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub projekt pilotażowy stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.

—Małgorzata Wilińska

—Wojciech Hartung

Zdaniem autorów

Małgorzata Wilińska, Counsel w praktyce IP/TMT, szef Działu B+R, kancelarii Domański Zakrzewski Palinka

Wojciech Hartung, Counsel w praktyce Infrastruktury i Energetyki kancelarii Domański Zakrzewski Palinka

Podsumowując, podkreślić jeszcze raz należy, że elementem charakterystycznym partnerstwa innowacyjnego jest to, że zamawiający może (ale nie musi) wybrać kilka ofert i w konsekwencji zawrzeć umowy partnerstwa innowacyjnego z kilkoma wykonawcami (partnerami). Wykonawcy mogą uczestniczyć w partnerstwie jako konsorcja złożone z przedsiębiorców i z jednostek naukowych, rozumianych jako uczelnie publiczne, państwowe instytuty badawcze, instytuty PAN lub inne jednostki naukowe będące organizacją prowadzącą badania i upowszech- niającą wiedzę. Mogą również wykorzystywać inne formy współpracy jak np. podwykonawstwo. Partnerstwo powinno prowadzić do zwiększenia szans na osiągnięcie zamierzonego rezultatu, jakim jest uzyskanie rozwiązania innowacyjnego, w postaci nie prototypu, czy produktu testowego, ale produktu końcowego spełniającego oczekiwania zamawiającego. Każdy z wykonawców (partnerów) będzie prowadził badania i rozwój w zakresie indywidualnie przedstawionego zamawiającemu w ofercie rozwiązania.

Przedstawione w ofercie rozwiązanie powinno uwzględniać wszystkie etapy prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych, w tym prowadzenie badań przemysłowych z podziałem na poszczególne zadania badawcze, kroki milowe oraz wskazywać istniejące ryzyka braku uzyskania wyników badań naukowych z uzasadnieniem. Jest to o tyle ważne dla zamawiającego, że już na etapie prototypu, będzie on uprawniony do wyeliminowania wykonawcy, którego wyniki nie spełnią określonych oczekiwań.

Przypomnieć również należy, że każdy z wykonawców (partnerów) pracuje nad swoim indywidualnym rozwiązaniem chronionym tajemnicą przedsiębiorstwa, zamawiający jest zobowiązany do przewidzenia stosowanych mechanizmów i procedur ochrony udostępnianych mu informacji. Wszelkie wiadomości mogą być przekazywane innym wyłącznie po uzyskaniu zgody zainteresowanego.

Nowelizacja Prawa zamówień publicznych z 22 czerwca 2016 r. wprowadziła nową procedurę udzielania zamówień publicznych – partnerstwo innowacyjne.

Ten nowy tryb obejmuje dwa zasadnicze elementy, które dotychczas nie były łączone w ramach jednego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego:

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawnicy
Awans prokuratora szykanowanego za Ziobry i Święczkowskiego
Prawo karne
Prokuratura przeszukała dom Zbigniewa Ziobry. "Okien nie wybijano"
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe