Warunki działania w specjalnej strefie ekonomicznej - wyrok NSA

Samo wystąpienie przedsiębiorcy z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia zezwolenia nie oznacza jego bezprzedmiotowości, obligującej organ na podstawie art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. do stwierdzenia jego wygaśnięcia z mocy art. 19 ust. 5 ustawy z 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych.

Publikacja: 21.07.2017 02:00

Warunki działania w specjalnej strefie ekonomicznej - wyrok NSA

Foto: 123RF

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 31 stycznia 2017 r., II GSK 1424/15.

Spółka uzyskała w grudniu 2006 r. zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, na podstawie którego przedsiębiorca zobowiązany był do poniesienia wydatków inwestycyjnych w wysokości co najmniej 7,5 mln euro, utworzenia co najmniej 205 nowych miejsc pracy i utrzymania zatrudnienia na tym poziomie we wskazanych w decyzji terminach. Decyzja była jeszcze modyfikowana decyzjami ministra gospodarki z 2007 i 2010 r. Wnioskiem z sierpnia 2012 r. spółka zwróciła się do ministra gospodarki o wydanie decyzji stwierdzającej wygaśnięcie zezwolenia z grudnia 2006 r. z uwagi na kryzys gospodarczy i wynikającą z niego niemożność realizacji warunków zezwolenia. Zdaniem ministra gospodarki spółka nie spełnia warunków do wygaśnięcia wspomnianego zezwolenia, w związku z czym minister gospodarki w decyzji z lutego 2014 r., wydanej na podstawie art. 19 ust. 5 u.s.s.e. i art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a., stwierdził brak podstaw do wygaśnięcia przedmiotowego zezwolenia. Zdaniem ministra gospodarki, celem regulacji zawartej w przepisie art. 19 ust. 5 u.s.s.e. było umożliwienie przedsiębiorcom rezygnacji z zezwolenia przed ustaniem strefy, ale wyłącznie w sytuacji, w której nie doszło w szczególności do rażących uchybień warunkom zezwolenia oraz skorzystania z pomocy publicznej w postaci zwolnienia podatkowego, pomimo niespełnienia warunków jej udzielenia.

Odmienna interpretacja ww. przepisów, w ocenie ministra gospodarki, mogłaby stanowić podstawę obejścia przepisów o cofnięciu zezwolenia i związanych z tym skutków, w postaci konieczności zwrotu nienależnie pobranej pomocy publicznej. Wskazał, że przedsiębiorca działający w strefie ma możliwość rezygnacji z działalności na terenie strefy, przy czym jeśli korzystał z pomocy publicznej to "wyjście ze strefy" poprzez stwierdzenie wygaśnięcia zezwolenia jest możliwe dopiero po spełnieniu warunków zezwolenia i udzielenia pomocy. Jeśli przedsiębiorca zaprzestał działalności lub nie zrealizował w pełnym zakresie inwestycji objętej zezwoleniem, a więc przedsięwzięcia, którego realizacja miała przyczyniać się do osiągnięcia celów powołania strefy i uzasadniać zastosowanie wobec przedsiębiorcy preferencji w postaci zwolnienia podatkowego, zezwolenie może być cofnięte. ?

Komentarz eksperta

Monika Spotowska, adwokat, doradca podatkowy i senior associate w warszawskim biurze Rödl & Partner

Istota sporu w rozpoznawanej sprawie dotyczy wykładni przepisów art. 19 ust. 5 u.s.s.e. i art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. i ich wzajemnej relacji oraz znaczenia pojęcia „bezprzedmiotowości decyzji administracyjnej", o którym mowa w art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 u.s.s.e., zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w specjalnej strefie ekonomicznej wygasa z upływem okresu, na jaki została ustanowiona strefa. Przepisy art. 19 ust. 4 i ust. 5 u.s.s.e., przewidują także, iż na wniosek przedsiębiorcy warunki zezwolenia mogą ulec zmianie lub może zostać wydana decyzja o wygaśnięciu zezwolenia. Natomiast art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. stanowi, że organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony.

W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że bezprzedmiotowość decyzji zachodzi wówczas, gdy nierealne okaże się osiągnięcie celu, ze względu na który decyzja została wydana wskutek tego, że przestanie istnieć bądź przedmiot rozstrzygnięcia (prawo lub obowiązek strony), bądź podmiot, którego to rozstrzygnięcie dotyczyło (przestał istnieć lub utracił kwalifikację) – wyrok NSA z 30 stycznia 2008 r., sygn. akt I OSK 4/07).

Zdaniem NSA zezwolenie (decyzja ) mogłoby zostać uznane za bezprzedmiotowe, gdy po dniu jego wydania powstałyby nowe okoliczności faktyczne, które czyniłyby je niemożliwym do wykonania, nierealne byłoby zatem osiągnięcie zamierzonego – realnego w dacie pierwotnego zezwolenia – celu. Spółka powoływała się na zmianę stanu faktycznego z uwagi na kryzys gospodarczy i ponoszenie strat z tytułu działalności na terenie SSE. Minister gospodarki w zaskarżonej decyzji w żadnej mierze nie odniósł się jednak do tej, kluczowej dla rozpoznania sprawy okoliczności. Dlatego decyzje organu musiały zostać uchylone.

Wygaśnięcie decyzji jest korzystne dla przedsiębiorcy strefowego, gdyż nie powoduje obowiązku zwrotu otrzymanej pomocy publicznej. W okresie, kiedy przedsiębiorca występował o stwierdzenie wygaśnięcia zezwolenia (2012 r.) stwierdzenie wygaśnięcia zezwolenia nie było zasadniczo obwarowane szczególnymi warunkami. Z wnioskiem takim mógł wystąpić każdy przedsiębiorca działający w strefie, w każdym czasie i bez względu na to, czy i w jakiej części wypełnił warunki określone w zezwoleniu oraz czy korzystał z pomocy publicznej (zwolnienia od opodatkowania). Przypomnijmy jednak, że zasada ta zmieniła się z początkiem 2015 r. Obecnie stwierdzenie wygaśnięcia decyzji na wniosek przedsiębiorcy możliwe jest wyłącznie w stosunku do przedsiębiorcy, który:

- nie skorzystał z pomocy publicznej, udzielanej zgodnie z ustawą o specjalnych strefach ekonomicznych, na podstawie zezwolenia, lub

- korzystał z pomocy publicznej udzielonej zgodnie z tą ustawą, pod warunkiem jednak, że spełnił wszystkie warunki określone w zezwoleniu oraz warunki udzielania pomocy publicznej określone w przepisach.

Cofnięcie zezwolenia ma natomiast, co do zasady, charakter sankcyjny. Jest ono konsekwencją niewywiązywania się przez przedsiębiorcę z warunków określonych w zezwoleniu, w szczególności w odniesieniu do wysokości wydatków inwestycyjnych, liczby utworzonych miejsc pracy czy ich utrzymania przez wskazany w zezwoleniu okres. Skutkiem cofnięcia zezwolenia jest konieczność zwrotu wykorzystanej przez przedsiębiorcę pomocy publicznej. Z tego względu niewątpliwie bardziej korzystnym dla przedsiębiorcy rozwiązaniem jest uzyskanie decyzji o wygaśnięciu zezwolenia, co jednak w obecnym stanie prawnym jest znacznie utrudnione. ?

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 31 stycznia 2017 r., II GSK 1424/15.

Spółka uzyskała w grudniu 2006 r. zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, na podstawie którego przedsiębiorca zobowiązany był do poniesienia wydatków inwestycyjnych w wysokości co najmniej 7,5 mln euro, utworzenia co najmniej 205 nowych miejsc pracy i utrzymania zatrudnienia na tym poziomie we wskazanych w decyzji terminach. Decyzja była jeszcze modyfikowana decyzjami ministra gospodarki z 2007 i 2010 r. Wnioskiem z sierpnia 2012 r. spółka zwróciła się do ministra gospodarki o wydanie decyzji stwierdzającej wygaśnięcie zezwolenia z grudnia 2006 r. z uwagi na kryzys gospodarczy i wynikającą z niego niemożność realizacji warunków zezwolenia. Zdaniem ministra gospodarki spółka nie spełnia warunków do wygaśnięcia wspomnianego zezwolenia, w związku z czym minister gospodarki w decyzji z lutego 2014 r., wydanej na podstawie art. 19 ust. 5 u.s.s.e. i art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a., stwierdził brak podstaw do wygaśnięcia przedmiotowego zezwolenia. Zdaniem ministra gospodarki, celem regulacji zawartej w przepisie art. 19 ust. 5 u.s.s.e. było umożliwienie przedsiębiorcom rezygnacji z zezwolenia przed ustaniem strefy, ale wyłącznie w sytuacji, w której nie doszło w szczególności do rażących uchybień warunkom zezwolenia oraz skorzystania z pomocy publicznej w postaci zwolnienia podatkowego, pomimo niespełnienia warunków jej udzielenia.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona