Kiedy zakładanie firm w innych krajach służy unikaniu podatków - MF wyjaśnia

Resort finansów opublikował w poniedziałek komunikat ostrzegający przed stosowaniem schematów biznesowych przynoszących agresywne optymalizacje podatkowe. Tym razem opisano różne działania związane z tworzeniem za granicą spółki, która de facto jest zarządzana z Polski. To kolejna odsłona strategii fiskusa, pokazująca, w jakich sytuacjach można zastosować tzw. klauzulę obejścia prawa i podważyć korzyści podatkowe wynikające z takiej optymalizacji.

Figuranci w zarządzie

Komunikat dotyczy spółek „na terytorium kraju obcego, które nie prowadzą tam rzeczywistych operacji gospodarczych (...), w których polski podatnik nabywa udziały i poprzez które ma być kontynuowana jego działalność w Polsce, przy czym dochody mają w założeniu podlegać opodatkowaniu wyłącznie na terytorium tego kraju obcego". MF zastrzega, że chodzi o spółki rejestrowane nie tylko w tzw. rajach podatkowych, ale też w krajach Unii Europejskiej, w tym w Luksemburgu i na Cyprze. Komunikat wspomina też o spółkach zarejestrowanych w Szwajcarii.

W ostrzeżeniu przytoczono liczne cechy takiej zagranicznej spółki, które charakteryzują pozorność biznesu dokonywanego za jej pośrednictwem. Chodzi np. o powierzanie funkcji kierowniczych osobom z kraju rejestracji takiej spółki, które wykonują czynności zarządu „w sposób usługowy, również równolegle dla innych klientów, niemające doświadczenia zawodowego w branży". Często tacy figuranci nie mają przypisanych wyraźnych funkcji w zarządzie.

Ministerstwo wskazuje, że w takich spółkach decyzje de facto zapadają w Polsce, o czym może świadczyć fakt prowadzenia negocjacji handlowych głównie w naszym kraju oraz korzystanie z polskich doradców (w tym podatkowych). Zresztą fiskus zainteresuje się też genezą założenia spółki, jeśli „inicjatywa w tym zakresie wyszła od doradców prawnych lub podatkowych i założenie spółki nie miało uzasadnienia biznesowego".

Komunikat wskazuje również, że na pozorność działania zagranicznej spółki wskazują też sposoby korzystania w praktyce z jej konta bankowego. Świadczyć o tym może fakt zlecania z Polski operacji na takim koncie albo pobieranie gotówki kartą „firmową" z bankomatów w Polsce.

MF zauważa także, że zagraniczne spółki są zakładane np. w celach rejestracji luksusowych aut, które jednak jeżdżą głównie w naszym kraju. Takie praktyki są czasem stosowane przez firmy z południa Polski, które rejestrują samochody osobowe w Czechach czy na Słowacji. Nie zawsze jednak – wbrew temu, co zapisano w komunikacie – chodzi o luksusowe auta. Przyczyną takich operacji nie jest chęć ucieczki od podatku dochodowego, ale bardziej liberalne przepisy o VAT i akcyzie za południową granicą.

Strachy na Lachy

– To, że komunikat wspomina o rejestrowaniu samochodów za granicą, świadczy co najwyżej o pewnej bezsilności fiskusa – komentuje Zbigniew Maciej Szymik, doradca podatkowy z Grupy Leader. Wskazuje on, że w praktyce trudno by było urzędom skarbowym podważyć korzyści płynące z rejestracji samochodu np. w Czechach na podstawie klauzuli obejścia prawa.

– Klauzulę można stosować do korzyści podatkowych powyżej 100 tys. zł, a tylko w przypadku bardzo nielicznych luksusowych samochodów można o takich korzyściach mówić – zauważa ekspert. Jednak bardziej niepokoi go ogólny wydźwięk ministerialnego komunikatu. – Dziś działa już mnóstwo prawnych ograniczeń co do korzystania z zagranicznych udogodnień podatkowych. W takich warunkach wypuszczanie takiego „straszaka" może w ogóle zniechęcać do rozwijania działalności gospodarczej na zagranicznych rynkach i w kraju – ocenia Szymik.

Zbadają przeszłość

W komunikacie zapowiedziano, że dotyczy on nie tylko przyszłych rozliczeń zagranicznych spółek, ale też przeszłych okresów. Wskazano, że chodzi też o okresy sprzed 15 lipca 2016 r., tj. sprzed wprowadzenia przepisów o klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

MF już trzy lata temu, w czerwcu 2015 r., wypuściło komunikat dotyczący m.in. uzasadnionych i nieuzasadnionych restrukturyzacji firm, włączając w to kwestię zarządu grupą powiązanych spółek. Wskazywano wówczas, nawiązując do wytycznych OECD, że przeniesieniu zarządu powinno towarzyszyć realne przeniesienie ryzyka biznesowego. Inaczej taką restrukturyzację można uznać za próbę ominięcia prawa podatkowego. ©?

Opinie

Anna Turska, doradca podatkowy w kancelarii Ożóg Tomczykowski