Filip Świtała o blokadzie rachunków bankowych: Uczciwym łatwiej będzie prowadzić biznes

Dzięki trafnej analizie blokada rachunków bankowych ma dotyczyć tylko oszustów – deklaruje dyrektor z MF Filip Świtała.

Publikacja: 24.05.2017 07:47

Analizy będą prowadzone 24 godziny na dobę cały rok – mówi Filip Świtała z MF

Analizy będą prowadzone 24 godziny na dobę cały rok – mówi Filip Świtała z MF

Foto: materiały prasowe

Rz: Ministerstwo Finansów opublikowało nową wersję projektu ustawy, która ma zapobiegać wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Na czym polegają nowe rozwiązania?

 

Filip Świtała, dyrektor Departamentu Systemu Podatkowego w Ministerstwie Finansów: Projekt zakłada, że Krajowa Administracja Skarbowa będzie przetwarzać w swoim systemie informatycznym dane o rachunkach bankowych przedsiębiorców. Chodzi o informacje przekazywane przez banki i SKOK, w tym stanowiące tajemnicę bankową, np. o prowadzonych rachunkach i zlecanych przelewach.

W pierwotnej wersji projektu dane te miała analizować Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR), dysponująca systemem wykonywania rozliczeń międzybankowych. Uwzględniliśmy jednak uwagi prawników, że system analiz powinien być domeną administracji skarbowej. Dlatego szef KAS powoła zespół liczący od kilkunastu do kilkudziesięciu osób. Zakładamy, że docelowo będzie to ok. 40 osób prowadzących analizy danych 365 dni w roku, 24 godziny na dobę.

Jakie dane będą analizowane?

Chodzi o transakcje między przedsiębiorcami, głównie na duże kwoty, ale także częste zlecenia na mniejsze sumy. Za pośrednictwem KIR banki mają przekazywać szefowi KAS m.in. dane nadawcy i odbiorcy (nazwa i adres oraz NIP lub REGON), numery ich rachunków, kwotę i walutę transakcji, tytuł i opis zlecenia płatniczego. Wyniki analiz będą przekazywane bankom, by miały lepszy i szybszy dostęp do informacji o podejrzanych transakcjach, w celu zapobiegania praniu brudnych pieniędzy i wyłudzaniu VAT.

Czy może Pan zdradzić, jakie zachowanie będą dla analityków szczególnie podejrzane? Czy analiza będzie dotyczyła konkretnych branż?

 

Nie możemy ujawniać szczegółów. Wywiad skarbowy cały czas prowadzi takie działania. Nie wykluczamy też żadnej branży, bo we wszystkich możliwe są wyłudzenia. Naszym celem jest skuteczne wdrożenie algorytmów, które pozwolą szybko wychwycić wszystkie nietypowe zachowania. Przykładem może być przeprowadzanie wielu transakcji na duże kwoty przez podmiot, który nie prowadził wcześniej działalności gospodarczej ani nie ma odpowiedniego zaplecza technicznego, np. magazynów czy samochodów. Dane przekazane przez banki zostaną powiązane z informacjami zgromadzonymi przez wywiad skarbowy, co pozwoli na skuteczne wychwycenie nieprawidłowości.

Na jakim etapie są prace nad systemem analitycznym?

Są zaawansowane. Obecnie trwają testy.

Projekt budzi wiele kontrowersji. Przedsiębiorcy obawiają się zwłaszcza blokady rachunku bankowego.

Chcemy chronić uczciwych przedsiębiorców. Zakładamy, że nie odczują żadnych negatywnych skutków funkcjonowania tej ustawy. Przeciwnie, odczują poprawę warunków prowadzenia biznesu dzięki ochronie przed działaniami nieuczciwych podmiotów.

Chciałbym zaznaczyć, że celem projektu jest walka z wyłudzeniami VAT. Szacujemy, że luka VAT wynosi ok. 40 mld zł rocznie, z czego w zależności od szacunków ok. 10 mld – 20 mld zł rocznie to efekt działania karuzel podatkowych. Pozostała część wynika z nieodprowadzania podatku.

Blokady rachunku bankowego mają dotyczyć firm podstawionych. Przedstawmy to na przykładzie prostego schematy karuzeli podatkowej, w której występuje tzw. znikający podatnik i szereg słupów, dokonujących wielokrotnie obrotu tym samym towarem. Kluczowy jest tu znikający podatnik, który wystawia szereg faktur z VAT, ale nie odprowadza podatku. Do karuzeli wciągany jest uczciwy przedsiębiorca. Podmiot będący pośrednikiem oferuje mu korzystną transakcję, w której ma nabyć towar od wskazanego podmiotu i sprzedać go również wskazanemu nabywcy. Przedsiębiorca przystępuje do transakcji w dobrej wierze, gdyż nieuczciwi kontrahenci zadbali o stworzenie wiarygodnej historii biznesowej. Zwykle po ok. kilkunastu tygodniach kontrahenci znikają z rynku. Przedsiębiorca występuje o zwrot VAT do urzędu skarbowego. Nie otrzymuje go jednak, a urząd zarzuca mu udział w procederze wyłudzenia podatku. Nasza ustawa ma ochronić go przed takim scenariuszem.

Na czym ma polegać ochrona uczciwych podatników?

Celem projektu jest opracowanie na tyle skutecznego systemu analiz, żeby administracja skarbowa mogła zastopować fikcyjne transakcje w trakcie ich realizacji. Blokady rachunków bankowych mają dotyczyć znikającego podatnika i słupów, a nie uczciwego przedsiębiorcy, który został nieświadomie uwikłany w proceder wyłudzenia. Obecnie w wielu przypadkach nadużycia wykrywane są już po fakcie, kiedy ich organizatorzy zdążyli zniknąć wraz z pieniędzmi. Dlatego aby zapobiec wyprowadzaniu pieniędzy z budżetu i zabezpieczyć interesy Skarbu Państwa, projekt ustawy przewiduje możliwość zablokowania środków zgromadzonych przez podstawione firmy na kontach bankowych.

   Chodzi o to by w ten sposób zapobiec wyłudzeniu, co pozwoliłoby – w zależności od okoliczności sprawy – dokonać zwrotu VAT na rzecz uczciwego przedsiębiorcy , który nieświadomie uczestniczył w transakcji z oszustami.

Co w sytuacji, gdy konto zostanie zablokowane niesłusznie?

W razie podejrzenia wyłudzeń szef KAS przekaże bankowi pisemne żądanie blokady firmowego rachunku na okres do 72 godzin, z możliwością przedłużenia do 3 miesięcy. Przewidzieliśmy efektywny mechanizm odwoławczy. Przedsiębiorcy przysługiwać będzie zażalenie na postanowienie o przedłużeniu blokady. Szef KAS rozpatrzy zażalenie w ciągu 7 dni. Jeśli przedsiębiorca odwoła się do sądu, szef KAS musi przekazać akta i odpowiedź na skargę w terminie 5 dni. Sąd rozpatrzy skargę w terminie 14 dni.

Jeśli blokada okaże się pomyłką, uczciwy przedsiębiorca będzie mógł liczyć na korzystne dla niego rozstrzygnięcie przed upływem 3 miesięcy. Zakładamy jednak, że będą to wyłącznie trafne blokady rachunków, od których nie będzie odwołań.

Dodam, że po około trzech latach chcemy przygotować raport oceniający skutki ustawy i – jeśli będzie to konieczne – wprowadzić poprawki w drodze nowelizacji.

Kiedy ustawa wejdzie w życie?

Przewidzieliśmy 30-dniowe vacatio legis. Mamy nadzieję, że projekt zostanie w niedługim czasie przyjęty przez Radę Ministrów i procedowany przez parlament.

—rozmawiała Monika Pogroszewska

Rz: Ministerstwo Finansów opublikowało nową wersję projektu ustawy, która ma zapobiegać wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Na czym polegają nowe rozwiązania?

Filip Świtała, dyrektor Departamentu Systemu Podatkowego w Ministerstwie Finansów: Projekt zakłada, że Krajowa Administracja Skarbowa będzie przetwarzać w swoim systemie informatycznym dane o rachunkach bankowych przedsiębiorców. Chodzi o informacje przekazywane przez banki i SKOK, w tym stanowiące tajemnicę bankową, np. o prowadzonych rachunkach i zlecanych przelewach.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów