Przepisy ustaw o podatku dochodowym zobowiązują polskich podatników (tj. podatników podatku dochodowego od osób prawnych oraz osoby fizyczne) do rozliczenia się z polskim fiskusem z tytułu osiągania dochodów za pośrednictwem zagranicznej spółki kontrolowanej (w skrócie z ang. CFC). Zasady ustalenia statusu CFC oraz zakres obowiązków ciążących na podatniku z tego tytułu zostały opisane w artykule „Udziałowcom zagranicznych spółek przybędzie obowiązków", tygodnik „Podatki" z 25 kwietnia br., str. D6-7).
Analiza z uwzględnieniem krajowych regulacji
Jedną z podstawowych cech nowego podatku, a zarazem źródłem dużych wątpliwości i sytuacji problematycznych, jest to, że dla celów obliczenia podatku do zadeklarowania i zapłaty w Polsce dochód CFC należy ustalić na podstawie przepisów polskich ustaw podatkowych. Oznacza to, że każde zdarzenie gospodarcze zaistniałe w zagranicznej spółce kontrolowanej należy rozpoznać jako przychód podatkowy lub koszt uzyskania przychodów zgodnie z zasadami przewidzianymi przez ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych. Ważne jest także, że obliczając dochód CFC, uwzględniamy wszystkie przychody osiągane przez zagraniczną spółkę w danym roku podatkowym, a nie tylko te, które pochodzą z tzw. pasywnych źródeł przychodu (przychody pasywne mogą być istotne na etapie ustalania, czy dana zagraniczna spółka ma status CFC).
Nie ma przy tym znaczenia, że dane zdarzenie może powodować inne skutki podatkowe (czy też w ogóle jest neutralne dla celów podatkowych) w kraju, w którym dana spółka kontrolowana we własnym imieniu rozlicza się z podatku dochodowego. W konsekwencji ujęcie podatkowe pewnych zdarzeń gospodarczych przez samą spółkę kontrolowaną (dla celów jej własnego rozliczenia z lokalnym fiskusem) oraz przez polskiego podatnika (dla celów ustalenia dochodu CFC w Polsce) będzie się różniło.
Fiskus oceni zagraniczne stany faktyczne
Co więcej, w świetle tej zasady obliczania dochodu CFC wątpliwości interpretacyjne i spory z organami podatkowymi, które do tej pory podatnicy prowadzili na gruncie rodzimych stanów faktycznych i prawnych, znajdą swoje przełożenie także na zdarzenia i transakcje mające miejsce w spółkach zagranicznych. Oznacza to, że stany faktyczne zaistniałe w innych jurysdykcjach, w innym otoczeniu prawnym i gospodarczym, będą musiały zostać odpowiednio zaklasyfikowane do zdarzeń, o których mówi polska ustawa podatkowa.
Źródła rozbieżności w wynikach
Wszystko to sprawia, że po przełożeniu zdarzeń gospodarczych z udziałem spółki zagranicznej na grunt polskich ustaw o podatku dochodowym wyniki podatkowe spółki ustalone zgodnie z zagranicznymi i polskimi zasadami mogą się znacząco różnić. Źródłem rozbieżności i sporów może być chociażby stosowanie art. 14a ustawy o CIT, który dotyczy wykonania świadczenia niepieniężnego w celu uregulowania zobowiązania m.in. z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia udziałów (akcji) w celu umorzenia. W takiej sytuacji podatnik jest zobowiązany do rozpoznania przychodu w wysokości rynkowej uregulowanego zobowiązania (tak, jakby przyjął fikcję, że najpierw zbył przedmiot danego świadczenia). Problematyczne w tym przepisie jest to, że ustawodawca nie wymienił zamkniętego katalogu zdarzeń, których może on dotyczyć. Jak się okazało na przykładzie kilku interpretacji indywidualnych wydanych na wniosek podatników, przepis ten może wpłynąć także na zakres opodatkowania spółek CFC.