Mimo że unijne dyrektywy dotyczące zamówień publicznych powinny być implementowane do polskiego prawa do 18 kwietnia br., Sejm na ostatnim posiedzeniu nie uchwalił nowelizacji ustawy – Prawo zmówień publicznych. Projekt trafił do prac w komisjach. Poniżej przedstawiam analizę niektórych spośród projektowanych zmian, nad którymi będą debatować posłowie.
Koniec z umowami śmieciowymi
Szczególnie głośno ostatnimi czasy było o promowaniu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Problem ten nie jest zjawiskiem nowym, a pomysły na walkę o zatrudnianie kadr zaangażowanych w realizację umów o zamówienie publiczne pojawiają się nie od dziś. Czy planowana nowelizacja rzeczywiście zagwarantuje zmiany na lepsze?
Już na bazie obecnie obowiązującej ustawy, dokonując opisu przedmiotu zamówienia, zamawiający mogą stawiać wykonawcom wymagania odnoszące się do zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, jeśli jest to uzasadnione przedmiotem lub charakterem czynności. Ponadto zabronione jest uwzględnianie w ofercie kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny jest niższa od wynagrodzenia minimalnego. Zamawiający ma daleko idącą swobodę w weryfikowaniu tych kosztów w drodze procedury wyjaśniania rażąco niskiej ceny. Konsekwencją nieudowodnienia przez wykonawcę, iż nie stosuje wynagrodzeń niższych niż minimalne, jest odrzucenie oferty.
Co nowego oferuje więc projektodawca w tym zakresie? Planowany przepis stanowi, że zamawiający określa w opisie przedmiotu zamówienia na usługi lub roboty budowlane wymagania zatrudnienia przez wykonawcę lub podwykonawcę osób na podstawie umowy o pracę, jeśli wykonywanie czynności polega w istocie na realizacji pracy w sposób określony w kodeksie pracy jako stosunek pracy. Zmiana być może subtelna, ale na pewno warta zauważenia. W odróżnieniu bowiem od dotychczasowych przepisów zamawiający nie będą uprawnieni, lecz zobligowani do wymagania od wykonawców posługiwania się umowami o pracę. Zmiana ta nabrać może szczególnego znaczenia w przypadku zapowiadanego przez polityków podwyższenia minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Promowanie klauzul społecznych
Istotnym założeniem nowelizacji odnoszącym się do pozaekonomicznych celów zamówień publicznych jest przekonanie zamawiających o korzyściach mogących płynąć z uwzględniania klauzul społecznych w stawianych wykonawcom wymaganiach. Zdaniem projektodawcy w istotny sposób powinno to wpływać na integrację społeczną i zawodową.