Tuż przed zeszłorocznymi świętami Bożego Narodzenia Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok, w którym stwierdził, że można nakładać na przedsiębiorców kary pieniężne za stosowanie postanowień umownych wpisanych do rejestru klauzul niedozwolonych, nawet jeśli wpis do rejestru dotyczył innych przedsiębiorców.
Taka interpretacja przepisów o ochronie konsumentów, odbiegająca od prezentowanej dotychczas przez polski Sąd Najwyższy, wzmacnia pozycję konsumentów i organów zajmujących się ich ochroną, jednocześnie stawiając wyższe wymagania przedsiębiorcom. Większa dbałość o ochronę konsumentów i rosnące ryzyko prawne z tym związane po stronie przedsiębiorców jest trendem, który od pewnego czasu obserwujemy również w Polsce. Warto więc zastanowić się, jaki może być wpływ wyroku TSUE na polski rynek i toczące się obecnie postępowania.
Kara dla biura podróży
Problem, którym zajmował się TSUE, dotyczył prawnej ochrony konsumentów przed stosowaniem przez przedsiębiorców postanowień niedozwolonych (zwanych też klauzulami abuzywnymi), będącej przedmiotem licznych postępowań sądowych w ostatnich latach. W opisywanej sprawie, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w 2011 roku nałożył karę finansową na jedno z polskich biur podróży za stosowanie we wzorcach umów z konsumentami postanowień dotyczących m.in. odpowiedzialności za bagaż, kosztów rezygnacji z imprezy czy zasad rozpatrywania reklamacji. Prezes UOKiK uznał wówczas, że postanowienia te są tożsame z klauzulami wpisanymi do rejestru postanowień niedozwolonych, pomimo, iż wpisy do rejestru dotyczyły postanowień stosowanych przez inne biura podróży.
Pytanie do Trybunału
Sąd Apelacyjny w Warszawie, rozpatrując odwołanie ukaranego biura podróży, zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o rozstrzygnięcie, czy w świetle prawa europejskiego dopuszczalne jest nałożenie kary na przedsiębiorcę za stosowanie postanowień niedozwolonych, nawet jeśli przedsiębiorca ten nie brał udziału w konkretnym postępowaniu dotyczącym uznania takich postanowień za niedozwolone.
W ocenie Trybunału, przepisy europejskie nie stoją na przeszkodzie do nakładania na przedsiębiorców kar za stosowanie postanowień tożsamych z wpisanymi do rejestru klauzul niedozwolonych, nawet jeżeli wyrok stanowiący podstawę wpisu do rejestru dotyczył innego przedsiębiorcy.