W jaki sposób nowy komplementariusz może wstąpić do spółki komandytowo-akcyjnej

Warunki przystąpienia do S.K.A. akcjonariuszy i komplementariuszy są odmienne. Na potrzeby tego artykułu zostaną omówione jedynie reguły przystąpienia do spółki nowych komplementariuszy. W pierwszej kolejności omawianą ewentualność w ogóle musi dopuszczać statut spółki – patrz przykład 1.

W przeciwieństwie bowiem do akcjonariuszy możliwe jest całkowite zablokowanie przystąpienia do tego podmiotu nowego komplementariusza. To ograniczenie nie działa tylko wówczas, gdy w spółce są wyłącznie akcje na okaziciela. W sytuacji zaś, w której pierwotne brzmienie statutu nie zawiera wzmianki o dopuszczalności przystąpienia do spółki nowego komplementariusza, a zaistnieje opcja jego przystąpienia, wtedy najpierw trzeba zmodyfikować statut (autorka pomija w tym artykule procedurę zmiany statutu). Przy czym, nie ma przeszkód, aby na tym samym walnym zgromadzeniu dotychczasowi komplementariusze wyrazili zgodę na zmianę statutu w opisanym zakresie i na przystąpienie nowego komplementariusza.

Przystąpienie nowego komplementariusza polega na tym, że w tym charakterze wstępuje do spółki ktoś zupełnie nowy albo też następuje modyfikacja statusu wspólnika z dotychczasowego akcjonariusza na komplementariusza.

Przykład 1

Pani Konstancja - akcjonariusz w S.K.A.- chciałaby uzyskać status komplementariusza. Pani Donata - dotychczasowy jedyny komplementariusz - odmówiła, twierdząc, że takiej opcji w ogóle nie przewiduje statut spółki. Pani Donata ma rację. Do chwili zatem stosownej zmiany statutu, wykluczone będzie przystąpienie pani Konstancji do w/w S.K.A. w charakterze komplementariusza.

Następnie niezbędne jest podjęcie następujących czynności:

1. wyrażenie zgody na to przystąpienie przez wszystkich dotychczasowych komplementariuszy - sposób wyrażenia tejże akceptacji nie został uregulowany. Istnieje więc ewentualność jej notarialnego zaprotokołowania w trakcie walnego zgromadzenia albo też wyartykułowania owej aprobaty w formie stosownego odrębnego, wydaje się, że również notarialnego, oświadczenia poza zgromadzeniem – patrz przykład 2;

2. złożenie przez nowego komplementariusza notarialnego (pod rygorem nieważności) oświadczenia o: przystąpieniu do S.K.A., aprobacie treści statutu i wartości jego wkładu/ów – patrz przykład 3;

3. podjęcie przez walne zgromadzenie notarialnej uchwały pod rygorem nieważności za zgodą wszystkich komplementariuszy (co jest oczywiste, bo ci dotychczasowi muszą przecież zaaprobować przystąpienie określonej osoby do spółki w charakterze komplementariusza, ten nowy natomiast akceptuje treść statutu uwzględniającą n/w informacje również pod rygorem nieważności) o zmianie statutu w zakresie: imienia i nazwiska albo nazwy nowego komplementariusza, jego siedziby, adresu albo adresu do korespondencji oraz oznaczenia jego wkładu/ów i jego/ich wartości – patrz przykład 4.

4. zgłoszenie wpisu nowego komplementariusza do KRS w ciągu 7 dni od daty podjęcia uchwały o zmianie statutu.

Przykład 2

Sytuacja jak w przykładzie 1, przy czym statut przewiduje ewentualność przystąpienia do S.K.A. nowego komplementariusza. Pani Donata nie wyraziła jednak zgody na zmianę statusu Pani Konstancji argumentując, iż w spółce musi pozostać co najmniej jeden akcjonariusz (pani Konstancja zamierzała zaś sprzedać wszystkie akcje). Abstrahując od motywów jakimi kierowała się przy podjęciu decyzji pani Donata, jej sprzeciw wyłącza możliwość przystąpienia pani Konstancji do spółki w roli komplementariusza.

Przykład 3

Pan Marcin (kandydat na przyszłego komplementariusza w S.K.A.) złożył oświadczenie o: przystąpieniu do spółki, wyrażeniu zgody na brzmienie statutu i wartości jego wkładu (wkład pieniężny w wysokości 10 tys. zł). Na skutek przeoczenia notariusz zaprotokołował jedynie dwa ostatnie oświadczenia. Pan Marcin uznał, że można naprawić owo uchybienie poprzez dołączenie pisemnego oświadczenia o przystąpieniu przez niego do S.K.A. w charakterze komplementariusza. Nie jest to słuszne stanowisko. Takie oświadczenie- z uwagi na niedochowanie formy aktu notarialnego- będzie bowiem dotknięte sankcją nieważności, a w konsekwencji – wniosek o wpisanie nowego komplementariusza w KRS zostanie oddalony. Nie ma tutaj znaczenia, że pozostałe oświadczenia złożono w przepisanej, notarialnej, formie.

Przykład 4

Sytuacja jak w przykładzie 3, z tą różnicą, że wszystkie wymagane oświadczenia pana Marcina znalazły odzwierciedlenie w akcie notarialnym. Walne zgromadzenie (za zgodą wszystkich komplementariuszy) podjęło jednak pisemną uchwałę o zmianie statutu uwzględniającej przystąpienie pana Marcina do S.K.A. w roli komplementariusza. Uchwała ta jest zatem nieważna, bo nie zachowano formy aktu notarialnego. Wniosek zaś o wpisanie nowego komplementariusza w KRS zostanie oddalony.

Gdy akcjonariusz staje się komplementariuszem, nie musi to oznaczać, że traci status akcjonariusza – patrz przykłady 5–6.

Przykład 5

Sytuacja jak w przykładzie 2, z tą różnicą, że pani Donata wyraziła zgodę na zmianę statusu pani Konstancji, a w spółce jest jeszcze jeden akcjonariusz. Jeżeli zatem pani Konstancja faktycznie dokona zbycia wszystkich akcji (poprzez ich sprzedaż), wówczas przestanie być akcjonariuszem (przy założeniu, że nie wniesie wkładu na kapitał zakładowy tylko inne fundusze), a stanie się wyłącznie – komplementariuszem.

Przykład 6

Sytuacja jak w przykładzie 1, ale pani Konstancja nie zamierza sprzedać swoich akcji. W takim przypadku zatem będzie równocześnie akcjonariuszem i komplementariuszem.

Nowy komplementariusz powinien wnieść wkłady na inne – niż kapitał zakładowy- fundusze (jeżeli wniesie wkłady również na kapitał zakładowy, wówczas jednocześnie będzie akcjonariuszem). Gdy jednak nastąpiłoby umorzenie akcji, to wydaje się, że brak jest przeszkód, aby wkłady wniesione na kapitał zakładowy „zaliczyć" na wkłady komplementariusza na te inne fundusze. Wniesienie wkładu na kapitał zakładowy przez nowego komplementariusza pociąga za sobą obowiązek powzięcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego. Uzyskanie statusu komplementariusza przez akcjonariusza jest możliwe, gdy w spółce jest jeszcze co najmniej jeden akcjonariusz.

Uwaga! Nowy komplementariusz odpowiada także za zobowiązania S.K.A. istniejące w chwili wpisania go do KRS. Jeżeli zatem komplementariuszem stanie się dotychczasowy akcjonariusz, to odpada, w konsekwencji, wyrażona w art. 135 k.s.h., generalna zasada braku jego odpowiedzialności za w/w zobowiązania spółki.

Postanowienia statutu niezgodne z dyspozycją art. 136 k.s.h. (stanowiącego o zasadach przystąpienia do S.K.A. nowego komplementariusza) nie wywołują żadnych skutków prawnych wobec osób trzecich, a ewentualnie tylko w stosunkach wewnętrznych (jeżeli tak stanowi statut) –patrz przykłady 7–8.

Przykład 7

Pan Patryk jest komplementariuszem (jednym z dwóch) w S.K.A. Wcześniej był akcjonariuszem (utracił ten status). W chwili wpisu pana Patryka do KRS (w nowej roli) spółka posiadała zadłużenie na rzecz jej kontrahentów w łącznej wysokości 20 tys. zł. Pan Patryk stwierdził jednak, że nie ponosi odpowiedzialności za te długi, albowiem powstały one i stały się wymagalne w czasie, gdy był jeszcze akcjonariuszem. Akcjonariusz zaś nie odpowiada za zobowiązania spółki. Nie jest to właściwy pogląd. Pan Patryk stał się bowiem komplementariuszem. Odpowiada zatem za zobowiązania spółki, istniejące w dacie wpisania go do KRS (czyli m.in. za te w łącznej kwocie 20 tys. zł), solidarnie ze spółką i pozostałym komplementariuszem. Jest to odpowiedzialność osobista, nieograniczona i subsydiarna (wierzyciele będą mogli więc dochodzić zaspokojenia z prywatnego majątku pana Patryka dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku S.K.A. okaże się bezskuteczna).

Przykład 8

Sytuacja jak w przykładzie nr 7, z tą różnicą, że statut S.K.A. stanowi, iż osoba przystępująca do spółki w charakterze komplementariusza odpowiada za jej zobowiązania istniejące w chwili wpisania nowego komplementariusza do KRS. Jeżeli jednak status komplementariusza uzyskał dotychczasowy akcjonariusz, wówczas- w przypadku zapłaty przez niego w całości lub w części zobowiązania podmiotu- może on domagać się solidarnej zapłaty uiszczonej prze siebie kwoty od pozostałych komplementariuszy (w częściach równych). Jest to dopuszczalny zapis. W takiej sytuacji zatem, panu Patrykowi, który ewentualnie zapłaci za S.K.A. 20 tys. zł albo określoną część z tej kwoty, będzie przysługiwało roszczenie regresowe (o zapłatę jedna drugą uiszczonej sumy) względem drugiego komplementariusza. Opcja ta byłaby wykluczona, gdyby statut S.K.A. nie zawierał w/w postanowienia, albo, gdyby pan Patryk nie był wcześniej akcjonariuszem, tylko zupełnie nowym wspólnikiem.

Uwaga! Statut S.K.A. może przewidywać, iż warunkiem przystąpienia do niej będzie spełnienie przez nowego komplementariusza dodatkowych przesłanek, np. posiadanie kierunkowego wykształcenia – patrz rzykład 9.

Przykład 9

Statut S.K.A. stanowi, iż możliwe jest przystąpienie do spółki nowego komplementariusza. Pretendent do uzyskania takiego statusu musi jednak legitymować się wyższym wykształceniem i posiadać co najmniej 35 lat. Osobom nie spełniającym w/w kryteriów dotychczasowi komplementariusze zobowiązani są odmówić zgody na przystąpienie do spółki w opisanym charakterze. Takie uregulowanie jest dopuszczalne. Jeżeli zatem kandydat na nowego komplementariusza nie będzie w odpowiednim wieku albo/i nie udokumentuje wyższego wykształcenia, wówczas nie dołączy do S.K.A. w roli komplementariusza.