Dotacje w regionach na badania i rozwój w 2017 roku

Co decyduje o przewadze firmy? Nie wchodząc w szczegóły może o tym przesądzać jej umiejętność obniżania kosztów działalności, tak aby w dłuższym okresie ich przeciętna wartość była jak najniższa. Takie postępowanie pozwala przetrwać na bardzo konkurencyjnym i otwartym rynku firmom najbardziej efektywnym. W szczególności odnosi się to do przypadku, gdy przedsiębiorca nie ma żadnego wpływu na cenę rynkową oferowanego przez siebie produktu lub wpływ ten jest marginalny.

W praktyce rzadko kiedy, o ile w ogóle, mamy do czynienia z rynkiem doskonale konkurencyjnym. I stąd walka i konkurencja między przedsiębiorcami nie sprowadza się wyłącznie do ceny produktu, przychodów uzyskiwanych z ich sprzedaży oraz kosztów stałych i zmiennych prowadzenia działalności. Operując w warunkach konkurencji monopolistycznej lub oligopolistycznej przedsiębiorcy muszą dbać o wybicie się na tym rynku poprzez oferowanie produktów i usług lepszych, ciekawszych, wyróżniających się cechami, użytecznością, jakością itd. Drugi element układanki to umiejętność pokazania ich na rynku (reklama, marketing, kampanie promocyjne).

Droga do stworzenie nowego lub lepszego produktu prowadzi przez zakup gotowych pomysłów i technologii (licencji, patentów, nieopatentowanej wiedzy technicznej) lub ich stworzenie (samodzielnie lub przy współpracy z jednostkami wyspecjalizowanymi). Ten ostatni proces wiąże się oczywiście z prowadzeniem prac rozwojowych i badań przemysłowych. Z jednej strony są one szansą dla przedsiębiorcy, z drugiej wiążą się z ryzykiem i kosztami. Trzeba sobie uświadomić, że nie każdy pomysł na nowy produkt (proces, technologię) zakończy się rynkowym sukcesem. I stąd zapewne wciąż niewielki udział firm w Polsce angażujących się w takie procesy.

Liczą się specjalizacje

Sposobem na zmniejszenie kosztów, a tym samym ograniczenie ryzyka, jest pozyskanie dofinansowania na projekty badawczo-rozwojowe. Flagowym programem, który wspiera takie inicjatywy, jest program „Inteligentny rozwój". Jednak przedsiębiorcy, którzy planują rozwój własnych produktów lub technologii, ale ze względu na mniejszą skalę projektów, niższy poziom ich innowacyjności, czy też po prostu brak możliwości technicznych i finansowych wykonania bardzo kosztownego przedsięwzięcia, nie mogą ubiegać się o pomoc z tego programu, dofinansowania mogą szukać w programach regionalnych. Pamiętając o różnicach pomiędzy nimi (każde województwo samodzielnie przygotowało program, dzieląc go na działania, poddziałania, schematy, przewidując różne rodzaje interwencji), można także wskazać na wiele podobieństw.

Przede wszystkim, aby ubiegać się o dotacje na prowadzenie prac badawczo-rozwojowych trzeba pamiętać o wymogu „wpisania się" w inteligentne specjalizacje. O ile program „Inteligentny rozwój" odwołuje się do krajowych specjalizacji, tak programy wojewódzkie odwołują się do specjalizacji regionalnych (każde województwo dokonało wyboru takich obszarów). Po drugie, także w przypadku województw zasadniczym celem projektów powinno być wdrożenie wyników prac B+R do działalności gospodarczej. Nie chodzi więc o realizację i wspieranie badań dla samej idei ich przeprowadzania, co raczej koncentrowanie się na takich przedsięwzięciach, które mają szansę zaowocować innowacyjnym towarem, usługą lub procesem. Poziom innowacyjności oceniany jest różnie w zależności od programu. Zwykle jednak pewnym minimum jest wykazanie innowacyjności na poziomie regionu. Wyżej oceniane są projekty, których ostatecznym efektem będzie innowacja w skali kraju, czy jeszcze lepiej Europy lub nawet świata.

Kompleksowość wsparcia

To, co jest charakterystyczne dla działań (instrumentów wsparcia) programów regionalnych, to kompleksowość wsparcia. Jeżeli trafiamy na część programu przewidującą dotacje dla przedsiębiorców na prowadzenie badań przemysłowych i prac rozwojowych, to zwykle można się przekonać, że dofinansowaniem wolno objąć cały proces powstawania innowacji. Od pomysłu, przez testowanie, do przygotowania firmy do jego wdrożenia. Zwykle z zastrzeżeniem, że jedynym etapem projektu nie może być etap pierwszej produkcji (co nie znaczy, że tego typu przedsięwzięcia nie mogą liczyć na żadne wsparcie – służą temu jednak inne programy).

Stąd finansowanie może obejmować prace badawczo-rozwojowe realizowane na różnych poziomach gotowości technologicznej, w tym także prace demonstracyjne i związane z tworzeniem prototypów, działania w zakresie walidacji produktów oraz uruchomienia pierwszej produkcji. Ta ostatnia rozumiana jest jako pierwsze wdrożenie przemysłowe odnoszące się do zwiększenia skali obiektów pilotażowych lub pierwszych w swoim rodzaju urządzeń i obiektów, obejmujących kroki następujące po uruchomieniu linii pilotażowej, w ramach której zawarta jest faza testowania, ale nie produkcja masowa lub działalność handlowa.

Bardzo często elementem projektu mogą być także działania w obszarze wzornictwa oraz uzyskiwania ochrony własności przemysłowej (intelektualnej) dla wypracowanych rozwiązań technicznych i nowych produktów (wzorów). Ponadto możliwy jest także zakup przez przedsiębiorstwa wyników prac B+R w celu ich dalszego rozwinięcia i dostosowania do specyfiki przedsiębiorstwa (tzn. przedsięwzięcie musi obowiązkowo obejmować także dalsze niezbędne prace rozwojowe). Co istotne, wsparcie w programach regionalnych skierowane jest zarówno do przedsiębiorstw rozpoczynających prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej, jak i rozwijających taką działalność.

Zaplanuj start

Przygotowanie dobrego projektu badawczego, uwzględniając że oceniana jest także jego hipotetyczna część wdrożeniowa, wymaga czasu. Dlatego firma zainteresowana pozyskaniem dofinansowania powinna z wyprzedzeniem szukać informacji o konkursach (to jest bowiem tryb, w którym firmy mogą starać się o dofinansowanie). Są one podawane w harmonogramach realizacji poszczególnych programów operacyjnych. Można je znaleźć na odpowiednich stronach poświęconych realizacji poszczególnych programów (każdy program regionalny ma swoją stronę) lub też wyszukać poprzez główną stronę poświęconą funduszom unijnym, tj. www.funduszeeuropejskie.gov.pl.