Akcyza: Dobra wiara nie uchroni przed roszczeniami urzędu skarbowego

Tylko posiadanie dowodów na zapłatę przez dostawcę akcyzy od kupowanego oleju napędowego daje podstawę do stwierdzenia, że wygasło zobowiązanie podatkowe nabywcy z tytułu tej daniny.

Publikacja: 21.11.2016 01:00

Akcyza: Dobra wiara nie uchroni przed roszczeniami urzędu skarbowego

Foto: www.sxc.hu

- Nasza firma rozszerzyła niedawno zakres działalności o świadczenie usług transportowych. W związku z zakupem oleju napędowego mamy wątpliwości, czy jako nabywcy powinniśmy posiadać informacje, które zwolnią nas z obowiązku ewentualnej zapłaty podatku akcyzowego od nabywanego oleju? Jakie to mogą być dowody? – pyta czytelnik.

Kwestie związane z opodatkowaniem podatkiem akcyzowym są uregulowane w przepisach ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej: u.p.a.). W art. 13 ust. 1 pkt 1 u.p.a. ustawodawca wskazał, że podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą. Chodzi tu również o podmiot nabywający lub posiadający wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

Która strona płaci

Z redakcji tego przepisu nie wynika jednak kolejność podmiotów, które mają obowiązek zapłacenia akcyzy. Oznacza to, że każdy z wymienionych podmiotów – producent, sprzedawca, nabywca i inni – zobowiązany jest w tym samym stopniu do zapłaty podatku.

Nie chodzi jednak o to, aby podatek akcyzowy został uiszczony na każdym etapie obrotu. Ustawodawca wskazał bowiem, że jeśli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podatnikach z tytułu wykonania czynności lub zaistnienia wskazanego wyżej stanu faktycznego, których przedmiotem są te same wyroby akcyzowe, to zapłata akcyzy związanej z tymi wyrobami przez jednego z tych podatników powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego pozostałych podatników (art. 13 ust. 4 u.p.a.). Ponieważ cechą konstrukcyjną podatku akcyzowego jest jego jednokrotne nałożenie (jednofazowość), to dopiero wykazanie, że podatek akcyzowy został już zapłacony, zwalnia z obowiązku jego zapłaty podmiot występujący w kolejnej fazie obrotu.

Aby uczestnik obrotu wyrobem akcyzowym uwolnił się od obowiązku zapłaty akcyzy, musi wykazać, że rzeczywiście na wcześniejszym etapie obrotu nastąpiło odprowadzenie tego podatku.

Stosownie do art. 8 ust. 2 pkt 4 u.p.a. przedmiotem opodatkowania akcyzą jest nabycie lub posiadanie wyrobów akcyzowych znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

Organizacja obrotu

W jaki sposób należy ustalić, czy podatek akcyzowy został uiszczony na wcześniejszych etapach? Przedsiębiorca powinien tak zorganizować proces nabywania oleju napędowego, aby mieć pewność co do rzetelności swoich kontrahentów i uiszczenia podatku akcyzowego na poprzednim etapie obrotu (wyrok WSA w Łodzi z 3 marca 2016 r., III SA/Łd 1244/15). Samo wskazanie na inne podmioty, które mogą być (potencjalnie) uznane za dostawców paliwa, nie jest wystarczające do zwolnienia nabywcy (posiadacza) oleju napędowego z obowiązku zapłaty akcyzy, jeśli jednocześnie nie wykazano, że akcyza została zapłacona na wcześniejszym etapie obrotu. Każdy z podmiotów zobowiązanych do uiszczenia podatku akcyzowego – producent, importer, sprzedawca, nabywca i inni – zobowiązany jest w tym samym stopniu do zapłaty tego podatku (wyrok WSA w Bydgoszczy z 1 września 2015 r., I SA/Bd 642/15). Jeśli podatnik kwestionuje ustalenia organu podatkowego, to powinien przedstawić dowody na potwierdzenie swoich racji, gdyż to na nim – jako osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, spoczywa ciężar dowodu (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 14 stycznia 2015 r., I SA/Go 637/14). Wymóg przedstawienia stosownych dowodów stanowi materialnoprawną przesłankę, która determinuje sytuację podatnika na gruncie opodatkowania akcyzą (wyrok WSA w Krakowie z 13 kwietnia 2016 r., I SA/Kr 1600/15).

Zachowanie należytej staranności

Istnieje procedura, która umożliwia sprawdzenie przez nabywcę wyrobu akcyzowego czy na wcześniejszym etapie obrotu zapłacono podatek akcyzowy. Takie sprawdzenie pozwoli podatnikowi uchronić się od ewentualnych negatywnych konsekwencji w postaci m.in. konieczności uiszczenia akcyzy. Procedurą taką jest zachowanie należytej staranności w prowadzeniu swoich spraw przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą (wyrok WSA w Łodzi z 8 października 2015 r., III SA/Łd 239/15). Podatnik – nabywca wyrobu akcyzowego może zatem, przed zawarciem umowy z dostawcą, prosić o przedstawienie wiarygodnych dowodów, że kwota akcyzy została określona bądź zadeklarowana, lub że należny podatek został już zapłacony. Zgodnie z orzecznictwem sądowo-administracyjnym (por. wyrok WSA w Olsztynie z 30 września 2015 r., I SA/Ol 417/15) nie wystarczy samo dysponowanie przez nabywcę wyrobu akcyzowego danymi umożliwiającymi zidentyfikowanie sprzedawcy wyrobu akcyzowego, od którego nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości. To nie zwalnia nabywcy od obowiązku uiszczenia nieopłaconego do tej pory podatku akcyzowego.

Przykład

Podatnik - nabywca powinien dochować należytej staranności m.in. poprzez sprawdzenie czy firma (dostawca) posiada koncesję na obrót paliwami. Powinien też sprawdzić w urzędzie skarbowym czy podmiot ten jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług oraz czy prowadzi działalność gospodarczą. Istotny jest również sam sposób nawiązania współpracy z ujawnionym na fakturach dostawcą paliwa, zawarcie stosownej umowy oraz przebieg realizacji dostaw i regulowania za nie należności.

Nie ma prawnie doniosłego znaczenia, że podatnik – nabywca działał w dobrej wierze (przeświadczeniu) uznając, że dostawca uiścił podatek akcyzowy (wyrok NSA z 1 lipca 2014 r., I FSK 1106/13). Nabywca powinien posiadać dowody, że od nabywanego przez niego wyrobu akcyzowego został uiszczony podatek akcyzowy.

Przykład

Nabywca, podpisując z dostawcą umowę o współpracy, może zawrzeć w niej punkt dotyczący zobowiązania się dostawcy do przedstawiania nabywcy dokumentów potwierdzających odprowadzenie podatku akcyzowego od dostarczanego oleju napędowego.

Dostawca powinien jednak być wiarygodny i wydaje się, że nie wystarczy samo jego oświadczenie, że podatek akcyzowy został przez niego uiszczony. Jeśli w trakcie kontroli podatkowej organ stwierdzi, że podatek ten nie został uiszczony, to obowiązek zapłaty spada na nabywcę.

podstawa prawna: ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 752 ze zm.)

- Nasza firma rozszerzyła niedawno zakres działalności o świadczenie usług transportowych. W związku z zakupem oleju napędowego mamy wątpliwości, czy jako nabywcy powinniśmy posiadać informacje, które zwolnią nas z obowiązku ewentualnej zapłaty podatku akcyzowego od nabywanego oleju? Jakie to mogą być dowody? – pyta czytelnik.

Kwestie związane z opodatkowaniem podatkiem akcyzowym są uregulowane w przepisach ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej: u.p.a.). W art. 13 ust. 1 pkt 1 u.p.a. ustawodawca wskazał, że podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą. Chodzi tu również o podmiot nabywający lub posiadający wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów