MRiF ogłosiło w ostatnich dniach sierpnia projekt ustawy o zasadach badania niekaralności kandydatów ubiegających się o zatrudnienie w podmiotach sektora finansowego, który ma wejść w życie już od 1 stycznia 2018 r.
Projekt zakłada, że podmioty sektora finansowego oraz ubezpieczeniowego (w tym banki, SKOK, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych i reasekuracji, domy maklerskie czy fundusze inwestycyjne) będą miały prawo żądać od osób ubiegających się o zatrudnienie informacji o niekaralności. Bez znaczenia będzie, czy dana osoba ma być zatrudniona na podstawie umowy o pracę czy stosunku cywilnoprawnego (np. kontraktu menedżerskiego lub zlecenia). Będzie można zweryfikować, czy nie została prawomocnie skazana za stypizowane w kodeksie karnym przestępstwa przeciwko dokumentom, mieniu, ochronie informacji, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, a także przestępstwa wskazane w ustawach sektorowych regulujących funkcjonowanie poszczególnych branż. Dotyczy to m.in. przepisów karnych wskazanych w prawie bankowym czy w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi. Będzie można też badać, czy dana osoba nie jest wpisana na listę osób, grup i podmiotów objętych restrykcjami związanymi z podejrzeniami o terroryzm bądź na Denied Persons Lists prowadzone przez Departament Handlu USA. Niekaralność ma być weryfikowana na podstawie oświadczenia kandydata do pracy, ale instytucja będzie mogła zażądać informacji z Krajowego Rejestru Karnego.
W projekcie nie ma stanowisk, na których możliwe będzie weryfikowanie niekaralności, o tym będą decydować pracodawcy. Niektóre instytucje mogą więc żądać informacji o niekaralności od wszystkich kandydatów do pracy.
Uprawnienia z ustawy mają zostać rozciągnięte na podmioty, którym instytucje z sektora finansowego lub ubezpieczeniowego powierzyły wykonywanie ich czynności (outsourcerzy). Ich pracownicy mają zwykle dostęp do znajdujących się w systemach informatycznych danych o sytuacji finansowej klientów, a często mogą wręcz dokonywać operacji związanych z majątkiem tych instytucji (np. dokonywać przelewów). Dotyczy to w szczególności pracowników centrów usług wspólnych, obsługujących. Może to dotyczyć również innych podwykonawców (np. dostawców usług IT). Niewątpliwie zwiększy to bezpieczeństwo sektora finansowego oraz atrakcyjność Polski jako kraju, w którym lokowane są siedziby tego typu podmiotów.
Wątpliwości budzi ograniczenie możliwości weryfikacji niekaralności jedynie do osób ubiegających się o pracę. Oznacza to brak możliwości zweryfikowania, czy osoby już zatrudnione nie był skazane. Mając na uwadze cel ustawy, zasadne jest rozszerzenie możliwości żądania oświadczenia o niekaralności na już zatrudnionych oraz dodanie wyraźnej regulacji, że skazanie może uzasadniać wypowiedzenie stosunku pracy. Z perspektywy zaufania klienta do instytucji finansowej nie ma bowiem znaczenia, czy pracownik, któremu powierzył swoje oszczędności, popełnił przestępstwo przed podjęciem zatrudnienia w danej instytucji czy już po.
Tę kwestię uwzględnia drugi, konkurencyjny projekt Ministerstwa Cyfryzacji ogłoszony 14 września 2017 r. Chodzi o projekt ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o ochronie danych osobowych. Zawiera on w szczególności postanowienia umożliwiające niektórym podmiotom z sektora finansowanego żądanie informacji o niekaralności kandydatów do pracy i pracowników. Uprawnienie to zostaje jednak przyznane znacznie węższemu kręgowi podmiotów niż w projekcie MRiF. Są to wyłącznie banki; podmioty, którym banki powierzyły pośrednictwo w zakresie działalności bankowej lub wykonywanie czynności związanych z taką działalnością; instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego oraz agenci lub przedsiębiorcy, którym te instytucje powierzyły wykonywanie określonych czynności operacyjnych związanych ze świadczeniem usług płatniczych lub z działalnością w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego.
